കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം. സ്വീഡനിൽ നിന്ന് പഠിക്കാനുള്ള പാഠങ്ങൾ

Read Time:12 Minute

ഡോ.അനുഷ സത്യനാഥ്

വടക്കൻ യൂറോപ്പിലെ സ്കാൻഡിനേവിയൻ ഉപദ്വീപിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന സ്വീഡൻ എന്ന രാജ്യം പാരിസ്ഥിതിക വെല്ലുവിളികളെ നേരിടുന്നതില്‍ വലിയ മുന്നേറ്റം നടത്തുകയാണ്. 1967 ൽ ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ നിയമം പാസാക്കിയ സ്വീഡൻ 1972 ൽ ആഗോള പരിസ്ഥിതിയെക്കുറിച്ചുള്ള യുഎൻ സമ്മേളനത്തിനും ആതിഥേയത്വം വഹിച്ചു. അതിനുശേഷം സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ ഗണ്യമായി വളർത്തിയെടുക്കുന്നതോടൊപ്പം കാർബൺ ഉദ്‌വമനം കുറയ്ക്കുന്നതിലും മലിനീകരണം പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നതിലും ഈ രാജ്യം അതീവ ശ്രദ്ധ ചെലുത്തി.

ഇന്നു സ്വീഡന്റെ ദേശീയ ഊർജ്ജ വിതരണത്തിന്റെ പകുതിയിലധികം വരുന്നത് പുനരുപയോഗ ഊർജ്ജസ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നാണ്. കുറഞ്ഞ അളവിൽ കാര്‍ബണ്‍ പുറന്തള്ളുന്നതിനൊപ്പം ശുദ്ധവായുവും ശുദ്ധജലവും അവിടുത്തെ ജനങ്ങള്‍ക്ക് ആ രാജ്യം ഉറപ്പു വരുത്തുന്നു. ഒരു ദശകത്തിലേറെയായി സ്വീഡൻ ആഗോള പരിസ്ഥിതി പ്രകടന സൂചികയിലെ ആദ്യ പത്തിൽ തുടരുന്നു. ഈ പരിസ്ഥിതി സൂചിക നിർമ്മിക്കുന്നത് കൊളംബിയ, യേൽ സർവകലാശാലകളാണ്. ലോകത്തെ തണുത്തതും സമ്പന്നവും ആയ രാജ്യങ്ങളിലൊന്നായതിനാൽ സ്വീഡന്റെ മൊത്തത്തിലുള്ള പാരിസ്ഥിതിക കാൽപ്പാടുകൾ (Ecological footprint) കുറയ്ക്കുക എന്നത് അസാധ്യമായ ഒരു പോരാട്ടമായി തോന്നുമെങ്കിലും, പരിസ്ഥിതിക്കും വികാസത്തിനും കൈകോർക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് കേരളത്തിന്റെ മൂന്നിലോന്നു ജനസംഖ്യ മാത്രമുള്ള ഈ രാജ്യം നമുക്ക് കാണിച്ചു തരുന്നു. കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡും മറ്റ് ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങളും പുറന്തള്ളുന്നതിലൂടെ ഉണ്ടാകുന്ന കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം ഇന്നത്തെ ആഗോള പരിസ്ഥിതി പ്രശ്‌നങ്ങളിലൊന്നാണ്. അത് കൊണ്ട് തന്നെ സുസ്ഥിരതയ്ക്കുള്ള പോരാട്ടം ആഗോളമാണ്. എല്ലാവർക്കും മെച്ചപ്പെട്ടതും സുസ്ഥിരവുമായ ഭാവി കൈവരിക്കുന്നതിനായി രൂപകൽപ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ള 17 ആഗോള ലക്ഷ്യങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരമാണ് സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾ 2030 (Sustainable Development Goals 2030). 2015 ൽ എല്ലാ ഐക്യരാഷ്ട്ര അംഗരാജ്യങ്ങളും അംഗീകരിച്ച സുസ്ഥിര വികസനത്തിനായുള്ള ഈ അജണ്ട, 2030 ആകുമ്പോഴേക്കും കൈവരിക്കാനാണ് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ഈ അജണ്ട നടപ്പാക്കുന്നതിന് സ്വീഡന് അനുകൂലമായ ജനാധിപത്യ വ്യവസ്ഥകളുണ്ട്. കാലക്രമേണ ഉണ്ടായ ശക്തമായ സാമ്പത്തിക വികസനവും വ്യത്യസ്ത സാമൂഹിക മേഖലകൾ തമ്മിലുള്ള സഹകരണവും ഇതിനു മുതല്‍ക്കൂട്ടാണ്.

2045 ഓടെ ലോകത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഫോസിൽഇന്ധന രഹിത രാഷ്ട്രങ്ങളിൽ ഒന്നായി മാറുക എന്നതാണ് നെറ്റ് സീറോ എമിഷൻ എന്ന പുതിയ കാലാവസ്ഥാ ലക്ഷ്യത്തിലൂടെ സ്വീഡൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

തണുത്ത കാലാവസ്ഥയെ ചെറുക്കുന്നതിനും അവരുടെ ഹൈടെക് സമൂഹത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും സ്വീഡിഷ് ജനതയ്ക്ക് ആഗോള ശരാശരിയേക്കാൾ മൂന്നിരട്ടി ഊർജ്ജം ഉപയോഗിക്കേണ്ടതായി വരൂന്നു എന്നതാണ് അവരുടെ പ്രധാന വെല്ലുവിളി. എന്നാൽ സുസ്ഥിര നഗര നവീകരണം സ്വീഡനിൽ തരംഗമുണ്ടാക്കുന്നു. ആർട്ടിക് സർക്കിളിനടുത്തുള്ള സ്വീഡിഷ് നഗരമായ ഉമിയ (Umeå) യില്‍, പ്രാദേശികമായി രൂപകൽപ്പന ചെയ്ത ഇലക്ട്രിക് ബസുകൾ ഇപ്പോൾ ദൈനംദിന കാഴ്ചയാണ്. പേറ്റന്റുള്ള ഫാസ്റ്റ് ചാർജ് സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിച്ച് അവർക്ക് വയറുകളില്ലാതെ ഒരു നഗരത്തെ മുഴുവൻ ബന്ധിപ്പിക്കാൻ കഴിയും എന്നാണിത് കാണിച്ചു തരുന്നത്. തലസ്ഥാന നഗരമായ സ്റ്റോക്ക്ഹോമിൽ ഒരു സാധാരണ ദിവസം 850,000 ആളുകൾ പൊതുഗതാഗതം ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഭൂഗർഭ സംവിധാനം മുഴുവൻ ഹരിത വൈദ്യുതിയിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. 2017 ലെ കണക്കനുസരിച്ച് എല്ലാ ബസ്സുകളും പുനരുപയോഗ ഇന്ധനത്തിലാണ് ഓടുന്നത്, ഇത് യഥാർത്ഥത്തിൽ 2025 ന്റെ ലക്ഷ്യമായിരുന്നു. 2017 ൽ സ്വീഡൻ ഒരു പുതിയ കാലാവസ്ഥാ നയ ചട്ടക്കൂട് സ്വീകരിച്ചു. 2045 ഓടെ ഹരിതഗൃഹ വാതക ഉദ്‌വമനം പൂർണ്ണമായും നിർത്തുക എന്നതാണ് സ്വീഡന്റെ ദീർഘകാല ലക്ഷ്യം. ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ പൂജ്യം മൊത്തം പുറന്തള്ളൽ (Net zero emission) എന്നതിനർത്ഥം 1990 നെ അപേക്ഷിച്ച് ഹരിതഗൃഹ വാതകങ്ങൾ 2045 ൽ 85 ശതമാനം കുറവായിരിക്കുമെന്നാണ്. ബാക്കിയുള്ളവ പൂജ്യമായി കുറയ്ക്കുന്നത് അനുബന്ധ നടപടികളിലൂടെ നേടാനാകും. അത്തരം നടപടികൾ 2045 ന് ശേഷം നെഗറ്റീവ് നെറ്റ് ഉദ്‌വമനം നടത്താനും കാരണമാകും

സ്വീഡിഷ് പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണ ഏജൻസിയുടെ അങ്കി കടപ്പാട്: wikipedia

മറുവശത്ത്, സുസ്ഥിര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ താക്കോൽ ആളുകൾ അവരുടെ ഉപഭോക്തൃ ആവശ്യങ്ങൾ എങ്ങനെ നിറവേറ്റുന്നു എന്നതിനെ കൂടി ആശ്രയിച്ചിരിക്കും. “വേഗതയേറിയ” ഫാഷൻ ട്രെൻഡുകൾ പിന്തുടരുന്നതിനുപകരം, സ്വീഡിഷ് ജനത ശരിക്കും എന്തെങ്കിലും ആവശ്യമുള്ളപ്പോൾ ഷോപ്പുചെയ്യുകയും സെക്കൻഡ് ഹാൻഡ് വസ്ത്രങ്ങൾ വാങ്ങാൻ ഇഷ്ടപ്പെടുകയും അല്ലെങ്കിൽ അവരുടെ കസിൻസുമായി സ്വാപ്പ് ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു. കാലാവസ്ഥാ പ്രതിസന്ധി നമ്മൾ ചിന്തിക്കുന്ന രീതിയെ ചെറിയ തോതിൽ മാറ്റുന്നുവെന്ന് നമുക്കറിയാം. എന്നാൽ ഇത് ലോകത്തിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിൽ എങ്ങനെയാണ് ഉപഭോക്തൃ സ്വഭാവത്തെ പൂർണ്ണമായും പുനർനിർമ്മിക്കുന്നതെന്ന് നോക്കാം. വിമാനങ്ങളിൽ പറക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നാണക്കേട് സൂചിപ്പിക്കുന്ന “ഫ്ലൈഗ്സ്കാം” അല്ലെങ്കിൽ ഫ്ലൈറ്റ്-ഷേമിംഗ് എന്ന പദത്തിന് പുറമേ, ഷോപ്പിംഗുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ലജ്ജയെ പരാമർശിക്കാൻ സ്വീഡൻ ഇപ്പോൾ “കോപ്സ്കാം” എന്ന പുതിയ പദം ഉപയോഗിക്കാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. താമസിയാതെ അത്തരം പദങ്ങൾ നമ്മുടെ ജീവിതത്തിലും അനിവാര്യമായി വരും

സ്വീഡിഷ് ഗ്രീൻ മോഡൽ എന്നാൽ ബിസിനസ്സും സുസ്ഥിരതയും സമന്വയിപ്പിക്കുക എന്നാണ്. നോർഡിക് അയൽ രാജ്യങ്ങളായ ഫിൻ‌ലാൻ‌ഡ്, ഡെൻ‌മാർക്ക്, നോർ‌വെ എന്നിവയ്‌ക്കൊപ്പം സ്വീഡൻ സാങ്കേതിക കണ്ടുപിടിത്തങ്ങളിലൂടെ ഹരിത വളർച്ചയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. വൃത്താകൃതിയിലുള്ള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (circular economy)യിലേക്ക് നീങ്ങാൻ വലിയ കമ്പനികളെ സഹായിക്കുന്നതിൽ സ്വീഡൻ വളരെയധികം സാധ്യതകൾ കണ്ടെത്തുന്നു. വൃത്താകൃതിയിലുള്ള സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയിൽ, മാലിന്യത്തെ ഒരു വിഭവമായി കാണുകയും ഉൽപാദനത്തിന്റെ ഒരു പുതിയ ഘട്ടമായി ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. സുസ്ഥിരമായി ഉൽപാദിപ്പിക്കുന്ന ജൈവ അസംസ്കൃത വസ്തുക്കളും മാലിന്യങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് ഫോസിൽ ഇന്ധനങ്ങൾക്ക് പകരം വയ്ക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നു. ഇപ്രകാരം ചവറുകൾ ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്നതിലൂടെയും മറ്റ് രാജ്യങ്ങൾ ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്ന മാലിന്യങ്ങൾ പുനരുപയോഗം ചെയ്യുന്നതിലൂടെയും, സ്വീഡൻ കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് ഉദ്‌വമനം പ്രതിവർഷം 2.2 ദശലക്ഷം ടൺ കുറച്ചിട്ടുണ്ട് (FROM TRASH TO TREASURE: SWEDEN’S RECYCLING REVOLUTION).

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന നടപടിയുടെ മുഖമായി 17 കാരിയായ ഗ്രെറ്റ തൻ‌ബെർഗ് ലോകത്തെ ആശ്ചര്യപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു എന്ന് നമുക്കറിയാം, എന്നാൽ സ്വീഡനിൽ ചെറുപ്പക്കാർ വളരെക്കാലമായി പരിസ്ഥിതിയുടെ ചാമ്പ്യന്മാരാണ്. ഗ്രെറ്റ തൻ‌ബെർഗിന്റെ ഒരു തലമുറ കെട്ടിപ്പടുക്കുകയാണ് സ്വീഡന്റെ പരിസ്ഥിതി വിദ്യാഭ്യാസം. സ്വീഡിഷ് സംസ്കാരത്തിൽ പ്രകൃതിക്ക് ഒരു പ്രധാന പങ്കുണ്ട്. സാഹിത്യം മുതൽ ധനകാര്യം വരെ സുസ്ഥിര വികസനം അവരുടെ പാഠ്യപദ്ധതിയിൽ സമന്വയിപ്പിക്കാൻ സ്വീഡിഷ് സർവകലാശാലകൾ ഇപ്പോൾ നിയമപ്രകാരം ബാധ്യസ്ഥരാണ്. പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണം 1969 മുതൽ സ്വീഡിഷ് പാഠ്യപദ്ധതിയുടെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്.

നാഴികക്കല്ല് ലക്ഷ്യങ്ങൾ ഗ്രാഫിൽ ദൃശ്യവൽക്കരിക്കുന്നു. ഭൂവിനിയോഗത്തിലും വനമേഖലയിലും ഉദ്‌വമനം, ഏറ്റെടുക്കൽ എന്നിവ ഈ ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നില്ല. ഉറവിടം: Naturvårdsverket

ജോഗ് ചെയ്യുന്നതോടൊപ്പം ചിന്നിക്കിടക്കുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക്‌ ചപ്പുചവര്‍ പെറുക്കുന്ന പ്രവര്‍ത്തിയെയാണ് പ്ലോഗിംഗ് എന്ന് പറയുന്നത് (jogging+ plucking = plogging). പ്ലാസ്റ്റിക് മലിനീകരണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കയെ തുടർന്ന് 2016 ൽ സ്വീഡനിൽ ഒരു സംഘടിത പ്രവർത്തനമായി ഇത് ആരംഭിക്കുകയും 2018 ൽ മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് വ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത്തരം ഒട്ടനേകം പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സ്വീഡൻ നമുക്കൊരു മാതൃകയാണ്.