ഡോ. അരുൺ കെ ശ്രീധർ
ജിയോളജിക്കൽ സർവ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ, ബംഗളുരു
കാര്ബൺ ഡൈഓക്സൈഡ്, മീഥേൻ ഓസോൺ, നീരാവി മുതലായവയാണ് പ്രകൃതിദത്ത ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങൾ. മനുഷ്യ നിര്മ്മിത ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങള് ആണ് കാര്ബണ്ഡൈഓക്സൈഡ്, മീഥേന്, നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ് കാര്ബണ് മോണോക്സൈഡ് തുടങ്ങിയവ. മാനുഷിക പ്രവര്ത്തനങ്ങള് മൂലം ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ അളവ് കൂടുമ്പോള് ഭൂമിയുടെ അന്തരീക്ഷം പെട്ടന്ന് ചൂടാവാന് തുടങ്ങുന്നു. ഇതിനെ ഗ്രീന് ഹൗസ് എഫക്റ്റ് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. പ്രകൃതിദത്ത ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങള് മൂലം ഭൂമി പതുക്കെയാണ് ചൂടാവുന്നത്. വ്യാവസായിക പ്രവര്ത്തനങ്ങള്, ഫോസില് ഇന്ധനങ്ങളുടെ ജ്വലനം മുതലായവ മൂലം കാര്ബണ് ഡൈഓക്സൈഡ് അധികമായി അന്തരീക്ഷത്തില് എത്തുന്നു. കന്നുകാലികളുടെ വിസര്ജ്യ വസ്തുക്കളില് നിന്ന് മീഥേന് ഉല്പ്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. അഗ്നിപര്വ്വത സ്ഫോടനങ്ങള് വഴിയും, കാട്ടുതീ വഴിയും ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങള് അധികമായി അന്തരീക്ഷത്തില് എത്തുന്നു.
ഫോസില് ഇന്ധനങ്ങളുടെ ജ്വലനം മൂലം കാര്ബണ്ഡൈഓക്സൈഡ് അധികമായി അന്തരീക്ഷത്തില് എത്തുമ്പോള് അത് ആഗോള താപനത്തിന് കാരണമാകുന്നു എന്ന് 1896-ല് അറീനിയസ് (S. Arrhenius) പ്രവചിച്ചു. മാത്രമല്ല കാര്ബണ് ഡൈഓക്സൈഡിന്റെ അളവ് ഇരട്ടിയാകുമ്പോള് അത് ഭൂമിയുടെ താപനില 2 മുതൽ 6 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ് വരെ ഉയരുമെന്നും അദ്ദേഹം അഭിപ്രായപെട്ടു. അന്തരീക്ഷത്തിലുള്ള ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ ഇപ്പോഴത്തെ ഭൂമിയുടെ അളവ് 470 – 480 ppm (ppm = ദശലക്ഷത്തിൽ ഒരു ഭാഗം) ആണ്. തല്ഫലമായി ഭൂമി ഈ നൂറ്റാണ്ടില് 1.4 മുതൽ 5.8 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ് വരെ ചൂടാവും. മനുഷ്യാധിപത്യമുള്ള ഈ കാലഘട്ടത്തെ 2002-ല് പോൾ ക്രൂട്ട്സെൻ (Paul Crutzen) anthropocene എന്ന് വിളിച്ചു. Holocene (ഇപ്പോള് ഉള്ള ജിയോളജിക്കല് സമയമാണ് Holocene) കാലഘട്ടത്തിന്റെ അനുബന്ധമാണ് Anthropocene.
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും വന നശീകരണവും
കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം മൂലം ഉണ്ടാകുന്ന ഉയര്ന്ന താപനിലയുടെയും ജല ക്ഷാമത്തിന്റെയും ഫലമായി ലോകത്താകമാനം 1997-ന് ശേഷം 10 ദശലക്ഷം ഹെക്ടര് പ്രദേശത്തുള്ള വിവിധ തരത്തിലുള്ള വനങ്ങളിലെ നിരവധി മരങ്ങള് നശിക്കുകയുണ്ടായി. തീവ്രമായ എൽനിനോ (El Nino) സൃഷ്ടിക്കുന്ന വരള്ച്ച മൂലം 1982, 1983, 1997, 1998 കാലഘട്ടങ്ങളില് മലേഷ്യയിലേയും, ഇന്തോനേഷ്യയിലെ ബോര്ണിയോയിലേയും ട്രോപ്പിക്കല് വനങ്ങള് നശിക്കുക ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. തീവ്രമായ വരള്ച്ച മൂലം ഇന്ത്യയുടെ വടക്ക് പടിഞ്ഞാറും, തെക്ക് പടിഞ്ഞാറും ഉള്ള പ്രദേശങ്ങളിലെ ട്രോപ്പിക്കല് വനങ്ങളിലെ മരങ്ങള് നശിച്ചിട്ടുണ്ട്. വരള്ച്ച മൂലം മധ്യ-കിഴക്കന് ചൈനയിലെ 0.5 ദശലക്ഷം ഹെക്ടര് പ്രദേശത്തെ ചൈനീസ് റെഡ് പൈന് മരങ്ങള് (Pinus tabulaeformis) നശിച്ചിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറന് ചൈനയിലെ, വലിയൊരു പ്രദേശത്തെ യുന്നാന് പൈന് മരങ്ങളും (Pinus yunnanensis) വരള്ച്ച മൂലം നശിച്ചിട്ടുണ്ട്. റഷ്യന് ഫെഡറല് ഫോറെസ്റ്റ് ഏജന്സി നടത്തിയ മാപ്പിങ്ങിന്റെ ഫലം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് റഷ്യയിലെ 338 ദശലക്ഷം ഹെക്ടര് പ്രദേശത്തെ വനങ്ങള് കുറഞ്ഞ ഭീഷണി നേരിടുന്നവയും, 260 ദശലക്ഷം ഹെക്ടര് പ്രദേശത്തെ വനങ്ങള് ഇടത്തരം ഭീഷണി നേരിടുന്നവയും, 76 ദശലക്ഷം ഹെക്ടര് പ്രദേശങ്ങളിലെ വനങ്ങള് വലിയ ഭീഷണി നേരിടുന്നവയും ആണെന്നാണ്. ആഫ്രിക്ക, ആസ്ട്രേലിയ, യൂറോപ്പ്, നോര്ത്ത് അമേരിക്ക, സൌത്ത് ആന്ഡ് സെന്ട്രല് അമേരിക്ക തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിലെ വലിയ പ്രദേശങ്ങളിലെ വനങ്ങള് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം മൂലം നശിച്ചിട്ടുണ്ട്.
മറ്റൊരു പഠനത്തിൽ (McDowell et al, 2008) വരള്ച്ച മൂലം വനങ്ങള് നശിക്കുന്നത് 3 വിധത്തിലാണ്
- തീവ്രമായ വരള്ച്ച മൂലം സൈലത്തില് (xylem) സുഷിരങ്ങള് വീഴുന്നതിനാല് സസ്യങ്ങള് നശിക്കുന്നു (ജലത്തെ വഹിച്ചു കൊണ്ടുപോകുന്ന സസ്യങ്ങളിലെ കലകളാണ് സൈലം)
- ജലക്ഷാമം മൂലം ഉപാപചയ പ്രക്രിയ (Metabolism) കുറയുന്നതിനാല് സസ്യങ്ങളില് കാര്ബണ് ക്ഷാമം അനുഭവപ്പെടുകയും, കൂടാതെ സസ്യങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുന്ന കീടങ്ങളെ പ്രതിരോധിക്കാനുള്ള ശേഷി കുറയുകയും ചെയ്യുന്നത് മൂലം മരങ്ങള് നശിക്കുന്നു
- ചൂട് കൂടുമ്പോള് കീടങ്ങളുടെയും ഫംഗസുകളുടെയും എണ്ണം വര്ധിക്കുന്നു, ഇവ പ്രധിരോധ ശേഷി കുറഞ്ഞ മരങ്ങളെ ആക്രമിച്ചു നശിപ്പിക്കുന്നു.
സസ്യങ്ങളിലെ ഇലകളിലും തണ്ടിലും ഉള്ള സുഷിരങ്ങള് (Stomata) വരള്ച്ചയോട് പ്രതികരിക്കുന്നത് രണ്ടു വിധത്തിലാണ്
- വരള്ച്ചയെ ത്യജിച്ചുകൊണ്ട് (Isohydry). ഒരു പരിധി കഴിയുമ്പോള് ജലം ബാഷ്പമായി പോകുന്നത് തടയുന്നതിന് വേണ്ടി സസ്യങ്ങളിലെ സുഷിരങ്ങള് അടയുന്നതാണ് ഇത്.
- വരള്ച്ചയെ സഹിച്ചുകൊണ്ട് (Anisohydric). ജലം ബാഷ്പമായി പോകുന്നത് തടയാന് വേണ്ടി സസ്യങ്ങളിലെ സുഷിരങ്ങള് വലിയ തോതില് അടയാതിരിക്കുന്നതാണിത്. ഇത് മൂലം ജല ബാഷ്പീകരണം താരതമ്യേന കൂടിയ നിരക്കില് തുടരുന്നു. എന്നാല് ഇത് മൂലം സുഷിരങ്ങള് അടയുന്നതിനാല് പ്രകാശസംശ്ലേഷണം നടക്കാത്തത് കൊണ്ട് കാര്ബണ് ക്ഷാമം ഉണ്ടാകുന്നു.
ആവാസവ്യവസ്ഥയിലുണ്ടാകുന്ന മാറ്റങ്ങള്
വന ആവാസവ്യവസ്ഥകളെല്ലാം മനുഷ്യരുടെ ഉപയോഗത്തിനുവേണ്ടി വളരെ വേഗത്തില് മാറ്റപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്, ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ കൂടിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രസരണം മൂലം ലോക ശരാശരി താപനില 1970-ന് ശേഷം 0.5 °C ഉയരുകയും, ലോക ജല ചക്രത്തില് മാറ്റങ്ങള് സംഭവിക്കുകയും ഉണ്ടായി. ഏതൊക്കെ രീതിയില് പരിപാലിച്ചാലും, ഭാവിയിലുണ്ടാകാന് പോകുന്ന കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനം മൂലം ലോക ശരാശരി താപനില 2-4 °C വരെ ഉയരുകയും ചില പ്രദേശങ്ങളില് വരള്ച്ച അനുഭവപ്പെടുകയും ചെയ്യും. കൂടാതെ ക്ഷാമത്തിന്റെയും, ഉഷ്ണ തരംഗങ്ങളുടെയും ആവര്ത്തനം കൂടുകയും ചെയ്യും.
മരങ്ങള് നശിക്കുന്നത് മൂലം, മരങ്ങള് വച്ച് പിടിപ്പിക്കുന്നതിനേക്കാള് വേഗത്തില് ആവാസവ്യവസ്ഥയില് മാറ്റങ്ങള് ഉണ്ടാകുന്നു. വന നശീകരണം മൂലം താഴെയുള്ള സസ്യലതാദികളില് വലിയ മാറ്റങ്ങള് സംഭവിക്കുന്നു, ഇത് മനുഷ്യ നിര്മ്മിതമായ പുതിയ ആവാസവ്യവസ്ഥ ഉണ്ടാകാന് കാരണമാകുന്നു. തുടര്ന്ന് ഇത് കാട്ടിലെ പ്രധാന ആവാസവ്യവസ്ഥയായി മാറുന്നു. വന നശീകരണം സൗരോര്ജ പ്രവാഹം ഭൂമിയില് എത്തുന്നതിന്റെയും, അന്തരീക്ഷത്തിലേക്ക് തിരിച്ചു പ്രതിപതിക്കുന്നതിന്റെയും നിരക്കില് മാറ്റങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ജലാശയങ്ങളില് നിന്നുള്ള ബാഷ്പീകരണത്തിന്റെ നിരക്ക് കൂടുകയും, ഇലകളില് നിന്ന് ജലം ആവിയായി പോകുന്നതിന്റെ നിരക്ക് കുറയുകയും ചെയ്യുന്നതിനാല്, ആവാസവ്യവസ്ഥയിലെ ജല ബജറ്റില് വലിയ മാറ്റങ്ങള് സംഭവിക്കുന്നു. ഈ മാറ്റങ്ങള് മനുഷ്യ സമൂഹത്തിനുമേല് വലിയ മാറ്റങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കാന് പര്യാപ്തമാണ്. വലിയ തോതിലുള്ള വന നശീകരണം പ്രാദേശിക തലത്തിലും, ആഗോള തലത്തിലുമുള്ള കാര്ബണ് ബജറ്റില് മാറ്റങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കുന്നു. അന്തരീക്ഷത്തിലുള്ളതിനേക്കാള് കൂടുതല് കാര്ബണ് സംഭരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത് വനങ്ങളിലാണ്. ഈ വലിയ അളവിലുള്ള കാര്ബണിനെ വന നശീകരണം അന്തരീക്ഷത്തിലേക്കുതന്നെ തിരിച്ചയക്കുന്നു. ചുരുക്കത്തില് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം മൂലമുള്ള വന നശീകരണം ആഗോള കാര്ബണ് ബജറ്റ് കൂടുന്നതിന് കാരണമാകുന്നു.
വനസംരക്ഷണത്തിന്റെ ആവശ്യകത
ആഗോള മാറ്റത്തിന്റെ ഈ കാലഘട്ടത്തില് പരിസ്ഥിതിയുടെ രണ്ടു പ്രധാനപ്പെട്ട വെല്ലുവിളികളാണ് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടവും. ഈ രണ്ടു ഘടകങ്ങള് തമ്മിലുള്ള പരസ്പര ബന്ധം വളരെ ശക്തമാണെങ്കിലും, കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനത്തെ ഒരു കാരണമായിട്ടും, ജൈവവൈവിധ്യ നഷ്ടത്തെ അതിന്റെ പരിണിത ഫലമായിട്ടുമാണ് കണക്കാക്കുന്നത്.
വനങ്ങള്, തീരപ്രദേശങ്ങള്, ചതുപ്പ് നിലങ്ങള് തുടങ്ങിയ പ്രകൃതിദത്ത ആവാസവ്യവസ്ഥകളെ നല്ല രീതിയിൽ പരിപാലിക്കുന്നത് ജൈവവൈവിധ്യത്തെ സംരക്ഷിക്കുക, അന്തരീക്ഷത്തില് നിന്ന് കാര്ബണിനെ നീക്കം ചെയ്യുക തുടങ്ങിയ പല പ്രയോജനങ്ങളെയും സമൂഹത്തിനു പ്രധാനം ചെയ്യുന്നു. 2021 മുതല് 2030 വരെയുള്ള കാലഘട്ടത്തെ ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ പുനരുജ്ജീവനത്തിന്റെ ദശാബ്ദമായി ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടന പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. ജീവജാതികളാല് സമ്പുഷ്ടമായ വനങ്ങള്, ജീവജാതികള് കുറവുള്ള വനങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതല് കാര്ബണിനെ അന്തരീക്ഷത്തില് നിന്ന് ആംഗീകരണം ചെയ്യുകയും, കൂടുതല് ഉല്പ്പാദനം നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ജൈവവൈവിധ്യത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്നത്, പ്രത്യേകിച്ചും മരങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നത് കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെ കുറക്കാന് വളരെയധികം സഹായകമാണ്. ജൈവവൈവിധ്യത്തിന്റെ നഷ്ടം കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന്റെ ആഘാതത്തെ കൂട്ടുക മാത്രമല്ല സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയെ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനത്തെ ലഘൂകരിക്കാനുള്ള നടപടികള്, ആഗോള വൃക്ഷ വൈവിധ്യത്തിലുണ്ടാകുന്ന നഷ്ടം കുറക്കാന് സഹായിക്കുക മാത്രമല്ല വനങ്ങളിലെ ഉല്പ്പാദനത്തിലുണ്ടാകുന്ന നഷ്ടം കുറക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ചൂടുള്ളതും ഈര്പ്പമുള്ളതുമായ വനങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് തണുപ്പുള്ളതും വരണ്ടതുമായ വനങ്ങളില് വൃക്ഷ വൈവിധ്യ സംരക്ഷണത്തിന്റെ ഫലമായുണ്ടാകുന്ന ജൈവവൈവിധ്യത്തെ ആശ്രയിച്ചുള്ള ഉല്പ്പാദനം കൂടുതല് ആയിരിക്കും. ആഗോള താപനം മൂലം ധ്രുവങ്ങളിലേക്ക് ജീവികളുടെ പലായനം സംഭവിക്കുമെന്നതിനാല്, തണുത്ത പ്രദേശത്തുള്ള വനങ്ങളില് ഭാവിയിലുണ്ടാകാന് പോകുന്ന ചൂടുള്ള കാലാവസ്ഥയില് ജീവികളുടെ എണ്ണം വര്ധിക്കും. എന്നാല് ഒരു പ്രദേശത്തെക്ക് വ്യാപിക്കാനുള്ള ശേഷി വൃക്ഷങ്ങള്ക്ക് കുറവായതിനാല്, അവിടെ ജീവിക്കുന്ന ജീവികള്ക്ക്, മനുഷ്യ നിര്മ്മിത താപനത്തിന്റെ ഈ സമയത്ത് അനുകൂല പരിസ്ഥിതിയെ പിന്തുടരാന് പ്രയാസമായിരിക്കും.
കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനത്തോട് വിവിധ വനങ്ങള് പ്രതികരിക്കുന്നത് പല തരത്തിലാണെന്നപോലെതന്നെ, ലോകത്തിലെ വിവിധ വനങ്ങളിലെ വൈവിധ്യം നഷ്ടപ്പെടുമ്പോഴുണ്ടാകുന്ന ആഘാതങ്ങളും വ്യത്യസ്തമാണ്. ഉഷ്ണ വനങ്ങളില്, ഒരു പ്രദേശത്തെ ജൈവവൈവിധ്യത്തെ ആശ്രയിച്ചു നടക്കുന്ന ഉല്പ്പാദനത്തിലുണ്ടാകുന്ന നഷ്ടം ചെറുതാണെങ്കിലും ആഗോള ഉല്പ്പാദന നഷ്ടത്തിലേക്ക് അവ നല്കുന്ന ആകെ സംഭാവന വളരെ വലുതാണ്. ജൈവോര്ജ്ജത്തിന്റെ ആവശ്യകത ഏറിവരുന്ന ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ, കാലാവസ്ഥ വ്യതിയാനത്തെ ലഘൂകരിക്കുന്നതിനായ് ഭൂമിയുടെ ഉപയോഗത്തിൽ വലിയ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ പ്രസരണം കുറയ്ക്കാനുള്ള നടപടികൾ മിക്ക വനങ്ങളിലും വൃക്ഷ വൈവിധ്യത്തിന് സഹായകരമാകുന്നു. മൊത്തത്തിൽ കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനത്തെ കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ സസ്യ വൈവിധ്യത്തെയും പ്രാഥമിക ഉൽപാദനത്തെയും സംരക്ഷിക്കുന്നത് മൂലം കാർബണിനെ കരയിലുള്ള ഉള്ള ആവാസവ്യവസ്ഥയിൽ ഫലപ്രദമായി ആയി സംഭരിച്ചു വെക്കാൻ കഴിയുന്നു.
ലോകത്തിന്റെ ഏതു ഭാഗത്ത് നിന്നുമുള്ള കാർബൺഡയോക്സൈഡിന്റെ അധിക പ്രസരണം മൂലം ഒരു രാജ്യത്ത് സംഭവിച്ചേക്കാം എന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന പ്രാന്തീയമായ കേടുപാടുകളെ കൺട്രി ലെവൽ സോഷ്യൽ കോസ്റ്റ് കാർബൺ എന്ന് വിളിക്കുന്നു (CSCC). ഇതു കൂടുതലായ രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്പത്തിക നഷ്ടം ഒഴിവാക്കുന്നതിനുള്ള പ്രോത്സാഹനമാണ് കാലാവസ്ഥാവ്യതിയാനം ലഘൂകരിക്കുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ. ജൈവവൈവിധ്യത്തെ ആശ്രയിച്ച് നടക്കുന്ന വാർഷിക ഉൽപ്പാദനത്തെ സംരക്ഷിക്കുക വഴി കാലാവസ്ഥ വ്യതിയാനത്തെ ഗണ്യമായി കുറയ്ക്കാമെന്ന് പഠനങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു. സസ്യവൈവിധ്യവും, ജന്തുവൈവിധ്യവും, സൂഷ്മാണുവൈവിധ്യവുമുള്ള വനങ്ങൾ പുനഃസ്ഥാപിക്കുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് കാലാവസ്ഥയെ സ്ഥിരപ്പെടുത്താന് വളരെയധികം സഹായിക്കുന്നു ഹരിത ഗൃഹ വാതകങ്ങളുടെ പ്രസരണം കുറയ്ക്കുകയും, പുതുക്കാവുന്ന ഊർജത്തിന്റെ (renewable energy) ഉപയോഗം കൂട്ടുകയും, വനങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്താൽ കാലാവസ്ഥ വ്യതിയാനത്തെ ഫലപ്രദമായി തടയാൻ സാധിക്കുന്നതാണ്.
അധികവായനയ്ക്ക്
- Allen CD, Macalady A K, Chenchouni H, Bachelet D, McDowell N, Vennetier M, Kitzberger T, Rigling A, Breshears D D, Hogg E H T, Gonzales P, Fensham R, Zhang Z, Castro J, Demidova N, Lim J H, Allard G, Running S W, Semerci A and Cobb N (2009). A global overview of drought and heat-induced tree mortality reveals emerging climate change risks for forests. Forest Ecology and Management.
- Mori A S et al (2021). Biodiversity–productivity relationships are key to nature-based climate solutions. Nature Climate Change
- Palita S K (2016). Climate change and its impact on biodiversity. Conference paper
- Hegland S J et al (2009). How does climate warming affect plant pollinator interactions?, Ecology Letters, 12, 184-195