എൻ.സാനു

ശാസ്ത്രലേഖകൻ

ലൂക്ക എഡിറ്റോറിയൽ ബോർഡംഗം

• Facebook
• Youtube
• Email
• Website

മദ്ധ്യാകാശത്ത് ചതുരം വരച്ച് ഭാദ്രപഥം, തിരുവോണം-അഭിജിത്-ദെനബ് എന്നിവ തീർക്കുന്ന വേനൽ ത്രികോണം കൂടാതെ വെട്ടിത്തിളങ്ങി നില്‍ക്കുന്ന വ്യാഴവും ശനിയും … ഇവയൊക്കെയാണ് 2023 നവംബർ മാസത്തെ പ്രധാന സന്ധ്യാകാശ കാഴ്ചകൾ.

പ്രധാന നക്ഷത്രങ്ങളും നക്ഷത്രഗണങ്ങളും

രാശികൾ

സന്ധ്യാകാശത്ത് നവംബറിൽ നിരീക്ഷണം നടത്തുന്നവര്‍ക്ക് ക്രാന്തിപഥത്തിന് (ecliptic) ഇരുവശത്തുമായി പടിഞ്ഞാറുനിന്നും യഥാക്രമം ധനു, മകരം, കുംഭം, മീനം, മേടം, ഇടവം എന്നീ രാശികളെ നിരീക്ഷിക്കാൻ സാധിക്കും. നേർ കിഴക്കുപടിഞ്ഞാറായല്ല, മറിച്ച് തെക്കുപടിഞ്ഞാറുനിന്നും കിഴക്ക്-വടക്കുകിഴക്കായാണ് ക്രാന്തിപഥം കാണപ്പെടുക. ഇവിടെ കൊടുത്തിട്ടുള്ള നക്ഷത്രമാപ്പിന്റെ സഹായത്താല്‍ രാശികളെ തിരിച്ചറിയാവുന്നതാണ്. എട്ടുമണിയോടെ ധനു രാശി അസ്തമിച്ചു തുടങ്ങും.

ഖഗോളത്തിലൂടെ സൂര്യൻ സഞ്ചരിക്കുന്നതായി കാണപ്പെടുന്ന പാതയാണ് ക്രാന്തി പഥം (ecliptic). ക്രാന്തി പഥത്തിനിരുവശത്തുമായി 18° വീതിയിൽ ഭൂമിക്കു ചുറ്റുമുള്ള വൃത്തമാണ് രാശിചക്രം. രാശിചക്രത്തെ 12 ഭാഗങ്ങളാക്കി വിഭജിച്ച്, ആ ഭാഗങ്ങള്‍ക്ക് അവിടെയുള്ള നക്ഷത്രഗണങ്ങളുടെ പേരു നൽകിയിരിക്കുന്നു. ഇവയാണ് ചിങ്ങം മുതല്‍ കര്‍ക്കിടകം വരെയുള്ള സൗരരാശികള്‍. ഇവയില്‍ നാലു രാശികളെയെങ്കിലും രാത്രിയില്‍ ഒരേ സമയത്ത് നിരീക്ഷിക്കാനാകും.

ധനു (Sagittarius)

നവംബർ മാസം സന്ധ്യയ്ക്ക് തെക്കുപടിഞ്ഞാറേ ചക്രവാളത്തില്‍ നിന്നും ഏകദേശം 10° മുതൽ 30° വരെ മുകളിലായി ധനു (Sagittarius) രാശിയെ കാണാം. വില്ലിന്റെ (ധനുസ്സ്) ആകൃതി കണക്കാക്കുന്ന നക്ഷത്രഗണമാണ് ധനു. ആകാശ ഗംഗയുടെ കേന്ദ്രം ധനുരാശിയുടെ ഭാഗത്തായാണ് കാണുന്നത്. തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രങ്ങളാണുള്ളത് എന്നതിനാല്‍ വ്യക്തമായി തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിയുന്ന നക്ഷത്രസമൂഹമാണ് ധനു. ഇതിന്റെ പടിഞ്ഞാറേ പകുതി പൂരാടം എന്ന ചാന്ദ്രഗണവും ബാക്കി ഉത്രാടവും ആണ്.

മകരം (Capricorn)

മകര മത്സ്യത്തിന്റെ ആകൃതി സങ്കല്പിച്ചിട്ടുള്ള നക്ഷത്ര രാശി ആണ്‌ മകരം. രേഖാ ചിത്രങ്ങളിൽ ആടിന്റെ തലയും മത്സ്യത്തിന്റെ ഉടലുമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ഈ രാശിയിൽ നല്ലപ്രകാശമുള്ള നക്ഷത്രങ്ങൾ ഇല്ല. തെക്കുപടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിൽ, ധനുവിനും മുകളിലായി, ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും ഏകദേശം 45° മുതൽ 60° വരെ മുകളിലായി മകരം രാശിയെ നവംബറി‍ൽ കാണാനാകും.

കുംഭം (Aquarius).

കുടത്തിന്റെ ആകൃതി സങ്കല്പിച്ചിട്ടുള്ള നക്ഷത്രഗണമാണ് കുംഭം (Aquarius). സാമാന്യം വലിപ്പമുള്ളതാണെങ്കിലും ശ്രദ്ധേയമായ നക്ഷത്രങ്ങള്‍ ഒന്നും തന്നെ ഇല്ലാത്തതാണ് കുംഭം രാശി. മകരത്തിനും കിഴക്കായി ശീർഷബിന്ദുവിൽ (zenith) നിന്നും 10°മുതൽ 30°തെക്കുമാറി നവംബറില്‍ കുംഭത്തെ നിരീക്ഷിക്കാം.

ഒരു സ്ഥലത്തിന് നേർമുകളിലായി (ഗുരുത്വാകർഷണബലത്തിന് വിപരീതമായ ദിശ) ഖഗോളത്തിൽ വരുന്ന സാങ്കൽപ്പിക ബിന്ദുവാണ് ശീർഷബിന്ദു അഥവാ ഉച്ചബിന്ദു (zenith). ശീർഷബിന്ദുവിന് വിപരീത ദിശയിലുള്ള ബിന്ദുവിനെ നീചബിന്ദു (Nadir) എന്നു വിളിക്കുന്നു.

മീനം (Pisces)

ശീർഷബിന്ദുവിൽ നിന്നും 10°മുതൽ 50°വരെ കിഴക്കുമാറി മീനം രാശിയെ നവംബറിൽ കാണാം. പ്രഭയേറിയ നക്ഷത്രങ്ങളൊന്നും ഈ രാശിയിലില്ല. ഈ രാശിയിലെ നക്ഷത്രഗണത്തിന് മീനുകളുടെ ആകൃതി സങ്കല്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

മേടം (Aries)

കിഴക്കേ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും അല്പം വടക്കുക്കുമാറി ഏകദേശം 25°മുതൽ 45° വരെ മുകളിലായി, മേടം രാശിയെ (Aries) കാണാം. ആടിന്റെ ആകൃതി സങ്കല്പിച്ചിരിക്കുന്ന മേടം നക്ഷത്രഗണത്തിലെ പ്രധാന നക്ഷത്രം ഹമാൽ (Hamal) ആണ്. തിളക്കം കുറഞ്ഞ മറ്റുരണ്ടു നക്ഷത്രങ്ങളേയും തിരിച്ചറിയാൻ സാധിക്കും. തുടക്കത്തിലുള്ള പ്രഭയേറിയ മൂന്ന് നക്ഷത്രങ്ങൾ ചേര്‍ന്ന് അശ്വതി എന്ന ചാന്ദ്രഗണം രൂപപ്പെടുന്നു.

ഇടവം (Taurus)

വേഗത്തിൽ തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയുന്ന സൗരരാശിയാണ് ഇടവം (Taurus). നവംബറിൽ സന്ധ്യയ്ക്ക് കിഴക്കൻ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നം (അല്പം വടക്കുമാറി) ആരംഭിച്ച് ഏകദേശം 20°വരെ മുകളിലായി ഇടവം രാശി കാണപ്പെടും. പൂർണ്ണമായും ഉദിച്ചുയരാൻ രാത്രി 8 മണി കഴിയും. ഇടവം രാശിയിലെ ഏറ്റവും തിളക്കമുള്ള ചുവന്ന നക്ഷത്രമാണ് ബ്രഹ്മർഷി (Aldebaran). ഇതിൽ Λ എന്ന ആകൃതിയില്‍ കാണുന്ന നക്ഷത്രക്കൂട്ടം രോഹിണി എന്ന ചാന്ദ്രഗണമാണ്. രോഹിണിയും അതിനു താഴെ (അല്പം വടക്കുമാറി)കാണുന്ന തിളക്കമുള്ള രണ്ട് നക്ഷത്രങ്ങളും ചേര്‍ന്നതാണ് ഇടവം രാശി.

മറ്റു പ്രധാന നക്ഷത്രഗണങ്ങള്‍

ഗരുഡന്‍ (Aquila)

പടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും ഏകദേശം 30°മുതൽ 50° വരെ മുകളിലായി സന്ധ്യയ്ക്ക് കാണാന്‍ കഴിയുന്ന നക്ഷത്രമസൂഹമാണ് ഗരുഡൻ (Aquila). ഇതിലെ തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രമാണ് ശ്രവണന്‍ (Altair). ശീര്‍ഷബിന്ദുവിനും പടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിനും ഏകദേശം മദ്ധ്യത്തിലായാണ് നവംബറിൽ ശ്രവണന്റെ സ്ഥാനം. ശ്രവണനും അതിന്റെ ഇരുഭാഗത്തായി കാണുന്ന മറ്റു രണ്ടു നക്ഷത്രങ്ങളും കൂടി ചേർന്നതാണ് തിരുവോണം എന്ന ചാന്ദ്രനക്ഷത്രഗണം. ഈ മൂന്നു നക്ഷത്രങ്ങൾ ഒരു വരിയിലെന്ന പോലെ കാണാം – ‘തിരുവോണം മുഴക്കോലുപോലെ മൂന്നെണ്ണം’ എന്നൊരു ചൊല്ലുണ്ട്.

കാശ്യപി (Cassiopeia)

വടക്കേ ആകാശത്ത് M എന്ന അക്ഷരത്തിന്റെ ആകൃതിയില്‍ കാണപ്പെടുന്ന നക്ഷത്രസമൂഹമാണ് കാശ്യപി (Cassiopeia). സന്ധ്യയോടെ ഇത് വടക്ക്-വടക്കുകിഴക്കേ ചക്രവാളത്തിനിന്നും 30° മുതൽ 40° വരെ മുകളിലായി കാണപ്പെടും.

മിരാൾ (Andromeda)

വടക്ക്-വടക്കുപടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിനിന്നും ഏകദേശം 20° മുതൽ 30° വരെ മുകളിലായി കാണാൻ കഴിയുന്ന നക്ഷത്രഗണമാണ് മിരാൾ (Andromeda). M31 എന്ന ആൻഡ്രോമിഡ ഗാലക്സി ഇതിനുള്ളിലാണ്. നിലാവില്ലാത്ത രാത്രികളിൽ നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് ഇതിനെ കാണാൻ കഴിയും.

മറ്റുപ്രധാന നക്ഷത്രങ്ങളും നക്ഷത്ര ഗണങ്ങളും

ഭാദ്രപദത്തിൽ നിന്നും വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി ജായര (Cygnus), അതിനു താഴെ (പടിഞ്ഞാറ്) ലൈറ (Lyra) എന്നീ നക്ഷത്ര സമൂഹങ്ങളാണുള്ളത്. ജായരയിലെ പ്രധാന നക്ഷത്രമായ ദെനബ് (Deneb) വടക്ക്-വടക്കുപടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും ഏകദേശം 45° മുകളിലായി കാണപ്പെടുന്നു. ലൈറയിലെ പ്രഭയേറിയ നക്ഷത്രമായ അഭിജിത്ത് (Vega) വടക്കുപടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും ഏകദേശം 30° മുകളിലായും കാണപ്പെടുന്നു. സൂര്യൻ കഴിഞ്ഞാൽ തിളക്കത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ അഞ്ചാം സ്ഥാനത്തുള്ള നക്ഷത്രമാണ് അഭിജിത്ത്. ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക് വടക്കായി കാണപ്പെടുന്ന തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രങ്ങളായ ശ്രവണൻ, അഭിജിത്, ദെനബ് എന്നിവ ചേര്‍ത്ത് ഒരു ത്രികോണം സങ്കല്പിക്കാവുന്നതാണ്. ഇതിനെ വേനൽ ത്രികോണം (Summer triangle) എന്നു വിളിക്കുന്നു (മുകളിൽ നൽകിയിട്ടുള്ള ചിത്രം നോക്കുക).

കാശ്യപിക്കു പടിഞ്ഞാറായി കൈകവസ് (Cepheus) നക്ഷത്രഗണം, വടക്കുകിഴക്കായി വരാസവസ് (Perseus) നക്ഷത്രഗണം എന്നിവയും കാണാവുന്നതാണ്. തെക്കേ ചക്രവാളത്തിനു മുകളിൽ കാണുന്ന തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രം അകെർനർ (Achernar)ആണ്. യമുന (Eridanus) നക്ഷത്രഗണത്തിലെ അംഗമാണ് അകെർനർ. സൂര്യൻ കഴിഞ്ഞാൽ തിളക്കത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ ഒമ്പതാം സ്ഥാനത്തുള്ള നക്ഷത്രമാണിത്.

ഗ്രഹങ്ങൾ

നഗ്നനേത്രങ്ങളാൽ കാണാൻ കഴിയുന്ന അഞ്ചുഗ്രഹങ്ങളാണു ബുധൻ, ശുക്രൻ, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി എന്നിവ. ഈ അഞ്ചുഗ്രഹങ്ങളെയും ഒന്നിച്ചു നിരീക്ഷിക്കാൻ സാധിക്കുന്നത് അപൂര്‍വ്വമായ അവസരങ്ങളിൽമാത്രമാണ്. 2023 നവംബറിലെ സന്ധ്യാകാശത്ത് വ്യാഴം, ശനി എന്നീ ഗ്രഹങ്ങളെ കാണാൻ സാധിക്കും.

വ്യാഴം

അസ്തമനത്തോടെ കിഴക്കെ ചക്രവാളത്തിൽ നിന്നും ഏകദേശം 35° മുകളിലായി ദൃശ്യമാകുന്ന ഏറ്റവും തിളക്കമേറിയ, നക്ഷത്രസമാനമായ വസ്തുവാണ് വ്യാഴം (Jupiter). മേടം രാശിയിലാണ് ഇപ്പോൾ വ്യാഴത്തിന്റെ സ്ഥാനം. കിഴക്കെ ആകാശത്ത് ഈ സമയം സന്ധ്യയ്ക്ക് ദൃശ്യമാകുന്ന ഏറ്റവും തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രസമാനമായ വസ്തുവായതിനാൽ വ്യാഴത്തെ എളുപ്പത്തിൽ തിരിച്ചറിയാം. 12 വർഷം കൊണ്ടാണ് വ്യാഴം ക്രാന്തിപഥത്തലൂടെ ഒരു പരിക്രമണം പൂർത്തിയാക്കുന്നത്. അതിനാൽ ഓരോ വർഷവും ഓരോ രാശിയിയിലായാണ് വ്യാഴത്തെ കാണാൻ കഴിയുക. അടുത്തവർഷം ഇതേ സമയം വ്യാഴം ഇടവം രാശിയിലായിരിക്കും.

ശനി

സന്ധ്യയ്ക്ക്, ശീർഷവിന്ദുവിൽ നിന്നും ഏതാണ്ട് 25° തെക്കുപടിഞ്ഞാറു മാറി, കുംഭം രാശിയിൽ ശനിയെ (Saturn) കാണാം. വ്യാഴത്തേക്കാൾ അല്പം തിളക്കം കുറഞ്ഞു കാണപ്പെടുന്ന ശനിയുടെ പരിക്രമണകാലം 29.46 വര്‍ഷമാണ്.

ശുക്രൻ

വളരെ വേഗം തിരിച്ചറിയാന്‍ കഴിയുന്ന ഖഗോള വസ്തുവാണ് ശുക്രന്‍ (Venus). ഈ മാസം പുലർച്ചെ കിഴക്കൻ ചക്രവാളത്തിനു മുകളിലായി വെട്ടിത്തിളങ്ങിനിൽക്കുന്ന ശുക്രനെ കാണാനാകും. കന്നിരാശിയിലായാണ് സ്ഥാനം.

ചൊവ്വ

തുലാം രാശിയിൽ സൂര്യസമീപമായാണ് ചൊവ്വയുടെ (Mars) സ്ഥാനം. അതിനാൽ നിരീക്ഷണം സാധ്യമാകില്ല.

ബുധൻ

വൃശ്ചികം രാശിയുടെ തുടക്കത്തിൽ, സൂര്യനോടടുത്താണ് ബുധൻ (Mercury) കാണപ്പെടുന്നത്. അസ്തമയം കഴിഞ്ഞാലുടനെ പടിഞ്ഞാറെ ചക്രവാളത്തോട് ചേർന്ന് അല്പസമയം കാണാനാകും.

അന്താരാഷ്ട്ര ബഹിരാകാശനിലയം

• അന്താരാഷ്ട്ര ബഹിരാകാശനിലയത്തെ (International Space Station) നിരീക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള വിവരങ്ങൾക്കായി നാസയുടെ Spot the Station എന്ന വെബ്സൈറ്റ് സന്ദര്‍ശിക്കുക.
• ഇതും വായിക്കുക – അന്താരാഷ്ട്ര ബഹിരാകാശനിലയത്തില്‍നിന്ന് ഭൂമിയെ തത്സമയം കാണാം

അന്താരാഷ്ട ജ്യോതിശാസ്ത്ര യൂണിയൻ അംഗീകരിച്ച 88 നക്ഷത്രഗണങ്ങളുടെ പട്ടിക കാണാൻ ഇവിടെ ക്ലിക് ചെയ്യുക.

Happy

1 50 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

1 50 %