Read Time:78 Minute
ഡോ.സി.ജോർജ്ജ് തോമസ്
മുൻ അധ്യക്ഷൻ, കേരള സംസ്ഥാന ജൈവവൈവിധ്യ ബോർഡ്
ചർച്ചകളും, തര്‍ക്കങ്ങളും, വാദപ്രതിവാദങ്ങളും നിത്യജീവിതത്തിന്‍റെ ഭാഗമാണ്. പക്ഷേ, കപടശാസ്ത്രങ്ങളെയും, കേട്ടുകേള്‍വികളെയും, ഒറ്റപ്പെട്ട സംഭവങ്ങളെയും ആധാരമാക്കിയുള്ള വാദങ്ങള്‍ സര്‍വ്വസാധാരണമാവുന്നു എന്നത് സമൂഹത്തിന് ഗുണകരമല്ല. അവരവരുടെ ഭാഗം സമര്‍ത്ഥിക്കുന്നതിനാവശ്യമായ തെളിവുകള്‍ യുക്തിപൂര്‍വ്വം അവതരിപ്പിക്കാതെ കുയുക്തികള്‍ (fallacies) നിരത്തുന്നത് അസ്വീകാര്യമാണ്. യുക്തിപൂര്‍വ്വം ചിന്തിച്ചാല്‍ തികച്ചും തെറ്റും എന്നാല്‍ ശരിയാണെന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുന്നതുമായ ചിന്തകളാണ് ‘കുയുക്തികള്‍’. ആളുകൾ കുയുക്തികള്‍ നിരത്തുന്നതിന്റെ കാരണങ്ങള്‍ പലതാണ്; അന്ധവിശ്വാസം കൊണ്ടാകും, ജ്യോതിഷത്തിലുള്ള വിശ്വാസമാകും, അറിവില്ലായ്മ കൊണ്ടാകും, അതുമല്ലെങ്കില്‍ മറ്റുള്ളവരെ മന:പൂര്‍വ്വം ചതിക്കാനുമാകും! എന്തായാലും ‘വായില്‍ത്തോന്നുന്നത് കോതയ്ക്കു പാട്ട്’ എന്ന തരത്തിലുള്ള തര്‍ക്കുത്തരങ്ങളും ‘ഉത്തരം മുട്ടുമ്പോള്‍ കൊഞ്ഞനം കുത്തുന്ന‘, അല്ലെങ്കില്‍ ‘അരിയെത്ര പയറഞ്ഞാഴി’ തര്‍ക്കങ്ങളും സ്വീകാര്യമല്ല, അത്തരം വാദങ്ങൾ ശാസ്ത്രബോധമുള്ള ഒരാൾക്കും അംഗീകരിക്കാൻ കഴിയില്ല.
പത്രങ്ങള്‍, ടെലിവിഷന്‍ ചർച്ചകൾ, വാദപ്രതിവാദങ്ങള്‍, പ്രഭാഷണങ്ങള്‍, സോഷ്യല്‍ മീഡിയ എന്നിവയില്‍ കൂടി ഇത്തരം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നിരന്തരം ഉണ്ടാകുന്നുണ്ട്. ഓരോരുത്തരും അവനവന്റെ ഭാഗം സാധൂകരിക്കുന്നതിനുള്ള സമര്‍ത്ഥമായ ശ്രമം കാണാം. ഇത്തരം സന്ദര്‍ഭങ്ങളിലാണ് സൂത്രത്തില്‍ കുയുക്തികള്‍ പ്രയോഗിക്കുക. കുയുക്തിയാണെന്ന് പക്ഷേ, ആർക്കും പെട്ടന്ന് മനസ്സിലായെന്ന് വരില്ല. സംശയത്തിന്‍റെ പുകമറയില്‍ ഒരു വ്യക്തിയേയൊ, സ്ഥാപനത്തെയോ തളച്ചിടാന്‍ കഴിയും. ഗീബല്‍സിയന്‍ തന്ത്രങ്ങള്‍ കൊണ്ട് സാധാരണക്കാരെ വെട്ടിലാക്കാനുള്ള ബോധപൂര്‍വ്വമായ ശ്രമങ്ങള്‍ തന്നെ! ‘ആടിനെ പട്ടിയാക്കുക, പട്ടിയെ പേപ്പട്ടിയാക്കുക, എന്നിട്ട് തല്ലിക്കൊല്ലുക’, എന്ന് കേട്ടിട്ടില്ലേ? അതാണ് ചിലർ ചെയ്യുന്നത്! എല്ലാം മനപ്പൂർവം ആകണമെന്നില്ല. ചിലത് അജ്ഞത കൊണ്ടും, ശാസ്ത്രത്തിന്റെ രീതി അറിയാത്തത് കൊണ്ടും സംഭവിക്കാം.
കുയുക്തികൾ (fallacies) മനുഷ്യർ വാദപ്രതിവാദങ്ങൾ ആരംഭിച്ച കാലം മുതൽ ഇവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നു! സമൂഹത്തില്‍ നിലനില്‍ക്കുന്ന പല കപടശാസ്ത്രങ്ങളും, അനാചാരങ്ങളും, ധാരണകളും കുയുക്തികള്‍ മുഖേന അരക്കിട്ടുറപ്പിച്ചതാണ്. തര്‍ക്കശാസ്ത്രത്തിന്‍റെ പിതാവെന്നറിയപ്പെടുന്ന അരിസ്റ്റോട്ടില്‍ തന്നെ 13 തരം കുയുക്തികളെ പറ്റി പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ആധുനികയുഗത്തില്‍ കുയുക്തികളുടെ എണ്ണം കൂടി, ഇപ്പോൾ 200ല്‍ അധികമുണ്ട്. 2008ൽ പെട്ടെന്ന് തിരിച്ചറിയാന്‍ പറ്റുന്നതും സാധാരണവുമായ 21 കുയുക്തികളെക്കുറിച്ച് ശാസ്ത്രഗതിയിൽ എഴുതിയിരുന്നു(1). ഇവയുൾപ്പെടെ 42 പ്രധാനപ്പെട്ട കുയുക്തികളെക്കുറിച്ച് വായിക്കാം (2).
കുയുക്തികൾ
- 1. തിരുവായ്ക്ക് എതിര്‍വായില്ല (appeal to authority)
- 2. അരിയെത്ര പയറഞ്ഞാഴി (avoiding the issue)
- 3. കൈയ്യൂക്കുള്ളവന്‍ കാര്യക്കാരന്‍ (might makes right)
- 4. തെളിവു മറച്ചുവയ്ക്കുക (suppressed evidence)
- 5. തെറ്റായ ധർമ്മസങ്കടം (false dilemma/false dichotomy/fallacy of excluded middle)
- 6. രണ്ടിലൊന്ന് (black or white)
- 7. തെന്നുന്ന ചെരിവ് (slippery slope)
- 8. സാധാരണ ആചാരമായതുകൊണ്ട് ശരി (appeal to common practice)
- 9. പാരമ്പര്യ സമ്പ്രദായങ്ങൾ ശരി (appeal to tradition)
- 10. പുതിയതെല്ലാം ശരി (appeal to novelty)
- 11. കാലുപിടിക്കുക (appeal to pity)
- 12. പരിഹസിക്കുക (appeal to ridicule)
- 13. ഭയപ്പെടുത്തുക (appeal to fear)
- 14. ഘോഷയാത്രയ്ക്കു പിന്നാലെ (bandwagon)
- 15. ആൾക്കൂട്ട സമ്മർദ്ദം (mob appeal)
- 16. വഴി തിരിച്ചുവിടൽ (red herring)
- 17. ഉണ്ടയില്ലാ വെടി (missing the point/avoiding the issue)
- 18. വൃത്താകൃതിയിലുള്ള ന്യായവാദം (begging the question/circular reasoning)
- 19. സ്വപ്നം മുറുകെ പിടിക്കുക (wishful thinking)
- 20. കാര്യകാരണബന്ധമില്ലാതെയുള്ള നിഗമനം (non sequitur reasoning/fallacy of false cause)
- 21. കോലം കത്തിക്കുക (straw man)
- 22. ഉടന്‍ സാമാന്യവത്കരണം (hasty generalization)
- 23. നിഗമനങ്ങളിലേക്ക് കുതിക്കുക (jumping to conclusion)
- 24. വിപരീത അപകടം (converse accident/fallacy of reverse accident)
- 25. പക്ഷപാത സാമ്പിൾ (unrepresentative sample/ biased sample)
- 26. ഒരുഭാഗം ശരിയായതുകൊണ്ട് മുഴുവന്‍ ശരി (false extrapolation to the whole)
- 27. മുഴുവന്‍ ശരിയായതുകൊണ്ട് ഭാഗങ്ങള്‍ ശരി (false extrapolation to parts or individuals)
- 28. വാർപ്പ് മാതൃക (stereotyping)
- 29. താത്കാലിക രക്ഷപ്പെടുത്തല്‍ (ad hoc rescue)
- 30. വ്യക്തിഹത്യ (ad hominem/ personal attack)
- 31. നിങ്ങളും മോശമല്ല! (You too fallacy/ tu quoque)
- 32. കിണറ്റിൽ വിഷം കലക്കുക (poisoning the well)
- 33. അനന്തരഫലം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു (affirming the consequent)
- 34. പൂർവവൃത്തിയെ നിഷേധിക്കുന്നു (denying the antecedent)
- 35. വാക്കില്‍ തൊട്ടുള്ള കളി (equivocation)
- 36. സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തൽ (anecdotal evidence)
- 37. അസാധുവൽക്കരണ ക്ഷമതയില്ല (unfalsifiability)
- 38. സോദ്ദേശ ന്യായം (teleological fallacy)
- 39. പേരിനു മാത്രം (tokenism)
- 40. സംശയാസ്പദമായ കാരണം (false cause/questionable cause)
- 41. തെറ്റായ കാര്യകാരണബന്ധം (post hoc fallacy)
- 43. തെളിവിന്റെ ബാധ്യത മാറ്റുക (shifting the burden of proof)
- ശാസ്ത്രവും കപടശാസ്ത്രവും – പ്രത്യേക പതിപ്പ്
1. തിരുവായ്ക്ക് എതിര്‍വായില്ല (appeal to authority)
അധികാരകേന്ദ്രം പറയുന്നത് എപ്പോഴും ശരിയെന്ന പഴയ രാജഭരണകാലത്തെ വഴക്കമാണിത്. അനുസരിച്ചില്ലെങ്കില്‍ വിവരമറിയും! ഗലീലിയോയും ബ്രൂണോയുമൊക്കെ വിവരമറിയുകയും ചെയ്തു. ശാസ്ത്രീയമായ കാര്യങ്ങളില്‍ മന്ത്രിമാരുടെയും, സാംസ്കാരികനായകരുടെയും, മാധ്യമങ്ങളുടെയും, സിനിമാക്കാരുടെയും ഇടപെടല്‍ ഇത്തരത്തില്‍ പെടുന്നു. ശാസ്ത്രരംഗത്ത് പരിമിതമായ തോതില്‍ അധികാരം പ്രയോഗിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഒരു കൃഷിശാസ്ത്രജ്ഞന്‍ ഫിസിക്സിന്‍റെ കാര്യത്തില്‍ സ്വന്തം നിഗമനങ്ങള്‍ക്ക് പോവില്ല. ഊര്‍ജ്ജതന്ത്രജ്ഞര്‍ പറയുന്നത് മുഖവിലയ്ക്കെടുക്കുകയേ ഉള്ളൂ. തിരിച്ചും! ഇതിനു വിരുദ്ധമായി പ്രശസ്തരാണ് എന്നതുകൊണ്ടുമാത്രം മറ്റു വിഷയങ്ങളില്‍ കയറി അഭിപ്രായം പറയുകയും മറ്റുള്ളവര്‍ അത് കൊണ്ടുനടക്കുകയും ചെയ്താല്‍ കുയുക്തിയായി.
വൈദഗ്ദ്ധ്യമില്ലാത്ത വിഷയങ്ങളില്‍ മന്ത്രിമാര്‍ മാത്രമല്ല, ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥന്മാരും, പുരോഹിതന്മാരും, സാഹിത്യകാരന്മാരും, സിനിമാക്കാരും, കവികളും അഭിപ്രായം വച്ചുകാച്ചുന്നതും താഴെയുള്ളവര്‍ തലയാട്ടുന്നതും സ്ഥിരം കാഴ്ചയാണ്. വാണിജ്യ ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ സെലിബ്രിറ്റി അംഗീകാരങ്ങൾ പലപ്പോഴും അധികാരത്തോടുള്ള തെറ്റായ അപ്പീലുകളാണ്. അഭിനയം, സംഗീതം, കവിത, നോവൽ, ക്രിക്കറ്റ് തുടങ്ങിയ തൊഴിലുകളിൽ ഒരു വ്യക്തി നന്നായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ അവയിൽ വിദഗ്ദ്ധനായിരിക്കാം. പക്ഷേ, ഇതൊന്നും അവർക്ക് പരിസ്ഥിതി, കൃഷി, ആരോഗ്യം, ഭക്ഷണക്രമം, സാമ്പത്തിക നിക്ഷേപങ്ങൾ, എന്നിങ്ങനെ തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായ മേഖലകളിൽ ‘വിദഗ്ധ’ അഭിപ്രായത്തിനോ അവകാശവാദം ഉന്നയിക്കാനോ ഒരു അധിക യോഗ്യതയും നൽകുന്നില്ല.
2. അരിയെത്ര പയറഞ്ഞാഴി (avoiding the issue)
അരി എത്ര വേണമെന്ന് ചോദിക്കുമ്പോൾ അഞ്ച് നാഴി പയർ വേണമെന്ന് പറയുന്നതിന് തുല്യം. ഇത് ചില രാഷ്ട്രീയക്കാരും സാമൂഹ്യപ്രവര്‍ത്തകരും ചെയ്യുന്നതാണ്. കാതലായ ഏതെങ്കിലും ആരോപണമാവാം, അല്ലെങ്കില്‍ തര്‍ക്കവിഷയമാകാം. പ്രശ്നത്തിന്‍റെ നടുവിലേക്ക് ചെല്ലാതെ മറ്റെന്തെങ്കിലുമൊക്കെ പറയുക. പഴയ സര്‍ക്കാരിന്‍റെ വീഴ്ചകളോ, മുമ്പ് ഇത് നടന്നിരുന്നുവെന്ന വാദമോ, തിരിച്ചുള്ള ആരോപണമോ ഒക്കെ ആകും! “വായിൽ തോന്നിയത് കോതക്ക് പാട്ട്” എന്ന പ്രയോഗവും ഇവിടെ ശരിയായി വരും.
3. കൈയ്യൂക്കുള്ളവന്‍ കാര്യക്കാരന്‍ (might makes right)
ഇത് ഭീഷണിപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു വാദമാണ്. അതിൽ വാദകന്റെ കാഴ്ചപ്പാട് അംഗീകരിക്കാൻ, അല്ലെങ്കിൽ, അനന്തരഫലങ്ങൾ അനുഭവിക്കാൻ ശ്രോതാവിനെ നിർബന്ധിക്കുന്നു. ഭീഷണി ശാരീരികമോ മാനസികമോ മറ്റേതെങ്കിലും തരത്തിലോ ആവാം. നിഗമനത്തിന്റെ സാധുതയ്ക്ക് ഭീഷണി അപ്രസക്തമാണെങ്കിലും, അത് ശ്രോതാവിന്റെ തീരുമാനമെടുക്കലിനെ ബാധിച്ചേക്കാം. വാദം വിശ്വസിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, പ്രത്യക്ഷമായോ പരോക്ഷമായോ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ നേരിടേണ്ടിവരുമെന്ന് വാദകൻ ഭീഷണിപ്പെടുത്തുന്നു. ഉദാഹരണം: ‘ജൈവകൃഷിയാണ് ഭാവിയുടെ രക്ഷാമാര്‍ഗ്ഗമെന്ന് ഏതു കൊച്ചുകുട്ടിക്കുമറിയാം. നിങ്ങള്‍ അങ്ങനെയല്ലെന്ന് സ്ഥാപിച്ച് ശാസ്ത്രജ്ഞന്‍ എന്ന നിലയ്ക്കുള്ള വിശ്വാസ്യത തകര്‍ക്കരുത്”
4. തെളിവു മറച്ചുവയ്ക്കുക (suppressed evidence)
പ്രാരംഭനിഗമനങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നിങ്ങൾ ഒരു പരികല്പന (hypothesis) രൂപീകരിച്ചു. പക്ഷേ, ശേഖരിച്ച തെളിവുകളിൽ ചിലത് അനുകൂലമല്ലെന്ന് മനസ്സിലായി. അതായത്, പരികല്പന തള്ളേണ്ടിവരും. അതിനു തയ്യാറാകാതെ പ്രതികൂലതെളിവുകള്‍ അറിയാത്ത ഭാവത്തില്‍ മറച്ചുവയ്ക്കുകയോ, മന:പൂര്‍വ്വം മറന്നതായി ഭാവിക്കുകയോ ചെയ്യുമ്പോഴാണ് ഈ കുയുക്തി അരങ്ങേറുന്നത്. അനുകൂലമായ തെളിവുകള്‍ മാത്രം ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടുകയും വിപരീതതെളിവുകളെ അവഗണിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ പരിപാടി സാധാരണക്കാര്‍ മാത്രമല്ല, ചില ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാരും, രാഷ്ട്രീയക്കാരുമൊക്കെ ചെയ്യുന്നതാണ്. ശാസ്ത്രജ്ഞർ ബോധപൂർവ്വം തെളിവുകൾ മറച്ചുവെക്കില്ല, പക്ഷേ തെളിവുകൾ പരാമർശിക്കപ്പെടേണ്ടിയിടത്ത് അവർ തെളിവുകളെ അമർത്തി വെക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഗവേഷണ ഫലങ്ങൾ വ്യാഖ്യാനിക്കുമ്പോൾ, ബന്ധപ്പെട്ട ചില വിവരങ്ങൾ ബോധപൂർവം അവഗണിച്ചാൽ ഈ കുയുക്തി സംഭവിക്കുന്നു. തെളിവ് മറച്ചുവയ്ക്കുന്ന കുയുക്തി ഏറ്റവുമധികം കാണുക പരസ്യങ്ങളിലായിരിക്കും! മിക്ക മാർക്കറ്റിംഗ് പരിപാടികളും ഒരു ഉൽപ്പന്നത്തിന്റെ മഹത്വം മാത്രം ഉയർത്തിക്കാട്ടും, പോരായ്മകൾ അവഗണിക്കും അല്ലെങ്കിൽ മറച്ചുവെക്കും.
5. തെറ്റായ ധർമ്മസങ്കടം (false dilemma/false dichotomy/fallacy of excluded middle)
ഒരു പ്രശ്നം പരിഹരിക്കുന്നതിന് അനേകം സാധ്യതകൾ ഉള്ളപ്പോൾ ഒന്ന് അല്ലെങ്കിൽ വളരെ കുറച്ച് ബദലുകൾ മാത്രം ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നതിലൂടെ ‘തെറ്റായ ധർമ്മസങ്കടം’ ഉണ്ടാകുന്നു. ഒരു സാധ്യതയിൽ മാത്രം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിലൂടെ, മറ്റ് ബദലുകളുണ്ടാകാം എന്ന വസ്തുതയിൽ നിന്ന് ഒരു വ്യക്തിയെ വ്യതിചലിപ്പിക്കുന്നു. ഇതിന് നിങ്ങൾ കീഴടങ്ങുകയാണെങ്കിൽ മുൻധാരണ നിങ്ങൾ അംഗീകരിക്കുകയാണ്, തെറ്റായ ധർമ്മസങ്കടം തന്നെ! മിക്കപ്പോഴും, ഇതൊരു ‘ഒന്നുകിൽ … അല്ലെങ്കിൽ…’ (either…or.) പ്രസ്താവനയായി സംഭവിക്കുന്നു. മുൻവിധി ഉപയോഗിച്ച് ഒരു താത്പര്യം ഇല്ലാതാക്കുമ്പോൾ, രണ്ടാമത്തേത് ബദൽ നിഗമനമായി തെറ്റായി അംഗീകരിക്കപ്പെടും. ഉദാഹരണത്തിന്, ജൈവകൃഷിയിലൂടെ മാത്രമേ കൃഷിയിലെ സുസ്ഥിരതാ പ്രശ്നങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാനാകൂ എന്ന ധാരണ പരത്തുന്നത് ഒരാളെ തെറ്റായ ധർമ്മസങ്കടത്തിലാക്കും. പുനരുൽപ്പാദന കൃഷി (regenerative agriculture), സുസ്ഥിര കൃഷി (sustainable agriculture) എന്നിവക്കാണ് ജനസംഖ്യാ വർദ്ധനവ്, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ, കാലാവസ്ഥാ മാറ്റം തുടങ്ങിയ സുസ്ഥിരതയുടെ പ്രശ്നങ്ങൾ നന്നായി കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ കഴിയുക എന്നത് വിസ്മരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.
6. രണ്ടിലൊന്ന് (black or white)
സാധാരണക്കാരുടെ ഇടയില്‍ കാണുന്നതും രണ്ടില്‍ കൂടുതല്‍ പരിഹാരങ്ങളുള്ളതുമായ ഒരു പ്രശ്നത്തിന് രണ്ടുപക്ഷം മാത്രമേയുള്ളുവെന്നും രണ്ടിലൊന്ന് ഉടന്‍ നിശ്ചയിക്കണമെന്നുള്ള കുയുക്തി. “നിങ്ങള്‍ എന്നോടൊപ്പം അല്ലെങ്കില്‍ എനിക്കെതിരാണ്” (You are with me or against me), പ്രസിദ്ധമായ ഒരു കുയുക്തിയാണ്. മറ്റൊരു ഉദാഹരണം: “നിങ്ങള്‍ ഉടന്‍ തീരുമാനമെടുക്കണം. നിങ്ങള്‍ അണക്കെട്ടു നിര്‍മ്മിക്കണമെന്നു പറയുന്നവരുടെ കൂടെയാണോ? അതോ, അണക്കെട്ടിനെ എതിര്‍ക്കുന്ന പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷകരുടെ കൂടെയാണോ?” ഈ രണ്ടു മാര്‍ഗ്ഗവുമല്ലാതെ മൂന്നാമതൊരു മാര്‍ഗം, അതായത്, പരിസ്ഥിതി ആഘാതപഠനം നടത്തി അണക്കെട്ടിന്റെ കാര്യം തീരുമാനിക്കാമെന്ന വസ്തുത കണക്കിലെടുക്കാതെ പോകുന്നു. നിർമ്മാണത്തോടുള്ള എതിർപ്പ് ഒരു വ്യക്തിയെ പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദമാക്കില്ല. പരിമിതമായ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ ന്യായമാണോ അതോ അന്യായമാണോ എന്ന് കണ്ടെത്തുകയാണ് കറുപ്പും വെളുപ്പും കുയുക്തി തിരിച്ചറിയാനുള്ള പ്രധാന പരിശോധന.
7. തെന്നുന്ന ചെരിവ് (slippery slope)
ഒരു കാര്യം സംഭവിച്ചാല്‍ മറ്റ് ഗുണകരമല്ലാത്ത കാര്യങ്ങളും സംഭവിക്കാം. പക്ഷേ, ഒന്ന് സംഭവിച്ചതുകൊണ്ട് തുടര്‍ന്ന് ഒരു സംഭവപരമ്പര ഉണ്ടാകണമെന്നില്ല. ഓരോന്നിനും പ്രത്യേക കാരണങ്ങള്‍ തന്നെ വേണം. മതപ്രചാരകര്‍ സാധാരണ പ്രയോഗിക്കുന്നതാണിത്. A, B യിലേയ്ക്കു നയിക്കും, B, C യിലേയ്ക്കു നയിക്കും, C, D യിലേയ്ക്കും …………. അങ്ങനെ Y, Z ലേക്കും, Z ‘നരക’ ത്തിലേക്കും നയിക്കും. നരകത്തില്‍ പോകാന്‍ താത്പര്യമില്ലെങ്കില്‍ A എന്ന ആദ്യപടി തന്നെ ഒഴിവാക്കണം!
ഒരു പ്രത്യേക സംഭവം നടന്നാൽ, മറ്റ് അനഭിലഷണീയ സംഭവങ്ങളും ഉണ്ടാകും എന്ന അനുമാനം അടിസ്ഥാനമാക്കി വാദിക്കുമ്പോഴാണ് ഈ കുയുക്തി ഉണ്ടാകുന്നത്. ആദ്യപടി സംഭവിക്കുന്നത് തടയുകയാണ് വാദകന്റെ ഉദ്ദേശ്യം. ഒരു വഴുവഴുപ്പുള്ള ചരിവിന്റെ ആദ്യ പടിയിലേക്ക് ഒരാൾ കയറുകയാണെങ്കിൽ, അതോരു ശൃംഖലാ പ്രതികരണത്തിന് കാരണമായേക്കാം. പക്ഷേ, ഒരു പ്രാരംഭ സംഭവത്തെ എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരു പൂർണ്ണ ശൃംഖലാ പ്രതികരണം പിന്തുടരും എന്ന അനുമാനം ശരിയല്ല. ശൃംഖലയിലെ ഓരോ ഘട്ടത്തിനും കാര്യകാരണബന്ധം ആവശ്യമാണ്. ഈ വാദം നോക്കുക. “നാം പുകവലി പൂര്‍ണ്ണമായി നിരോധിച്ചാല്‍ പുകയില കര്‍ഷകര്‍ ബുദ്ധിമുട്ടിലാകും. അവരുടെ ഉല്പന്നങ്ങള്‍ വില്‍ക്കാനാകില്ല. അവര്‍ ആത്മഹത്യ ചെയ്യും. കര്‍ഷകരുടെ ഇടയിലെ ആത്മഹത്യാ നിരക്ക് വര്‍ദ്ധിക്കും. അതുകൊണ്ട് പുകവലി നിരോധിക്കരുത്”.
8. സാധാരണ ആചാരമായതുകൊണ്ട് ശരി (appeal to common practice)
പല ആചാരങ്ങളും തുടരുന്നത് അവ സാധാരണ സമ്പ്രദായമാണ് എന്ന് പറഞ്ഞു കൊണ്ടാകും. പക്ഷേ, സാധാരണ ആചാരമെന്നത് ഒരു ഒഴികഴിവായി മാറുകയാണ്. പല ആചാരങ്ങളും ഉണ്ടായിരിക്കുന്നത് അന്ധവിശ്വാസങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ്. ചിലപ്പോൾ, അജ്ഞാതമായ ഭയം, ജ്യോതിഷത്തിലുള്ള വിശ്വാസം, മന്ത്രവാദം, ഭാഗ്യം, ശകുനങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള തെറ്റായ ആശയം (ഉദാഹരണത്തിന്, നമ്പർ 13 ഒഴിവാക്കൽ), തുടങ്ങിയ അസ്വീകാര്യമായ കാരണങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാകും ആചാരങ്ങൾ. ഇവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയ ന്യായവാദം ‘അന്ധവിശ്വാസം’ എന്ന് വിളിക്കപ്പെടാനാണ് അർഹത, അല്ലാതെ ‘സാധാരണ രീതി’ എന്നല്ല! അന്ധവിശ്വാസങ്ങൾ സാധാരണക്കാർക്കിടയിൽ മാത്രമല്ല ശാസ്ത്രജ്ഞർക്കിടയിലും വ്യാപകമാണ്. ശാസ്ത്രീയ സംരംഭങ്ങൾ തുടങ്ങുന്നതിനു മുമ്പ് നാളികേരം ഉടയ്‌ക്കുക, വിളക്ക് കൊളുത്തുക, അശുഭദിനങ്ങൾ ഒഴിവാക്കുക തുടങ്ങിയവയും അന്ധവിശ്വാസത്തിൽ അധിഷ്‌ഠിതമാണ്. സാധാരണ ആചാരങ്ങളുടെ കാര്യം പറഞ്ഞു കൊണ്ടാണ് ആളുകൾ അവയെ പ്രതിരോധിക്കുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, “ഒരു പുതിയ സംരംഭം തുടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് തേങ്ങ ഉടയ്ക്കുന്നത് സാധാരണമാണ്. അതുകൊണ്ട് റോക്കറ്റ് വിക്ഷേപണത്തിന് മുമ്പ് ഒരു തേങ്ങ ഉടയ്ക്കാനുള്ള ക്രമീകരണങ്ങൾ നടത്തുക”.
9. പാരമ്പര്യ സമ്പ്രദായങ്ങൾ ശരി (appeal to tradition)
പരമ്പരാഗത ആചാരങ്ങൾക്ക് ഒരു നല്ല ന്യായീകരണം ഉണ്ടായിരിക്കാം. പക്ഷേ അവ തീർച്ചയായും ശരിയാണെന്ന് പറഞ്ഞുകൊണ്ട് ആചരിക്കുന്നത് സ്വീകാര്യമല്ല. ഒരു സ്ഥാപിത പാരമ്പര്യം ഒരു സാംസ്കാരിക അഭിനിവേശമായി മാറുന്നു, അവിടെ ആളുകൾ കൂടുതൽ ചിന്തിക്കാതെ അതിനെ പിന്തുടരുകയും എല്ലാ ശക്തിയോടെയും എതിർപ്പുകളെ പ്രതിരോധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ആധുനിക കാലത്ത് കാലവും സാഹചര്യവും മാറിയെന്ന കാര്യം കണക്കിലെടുത്തേ മതിയാകൂ. ഞാറ്റുവേലയെ ആശ്രയിച്ചുള്ള കൃഷിയുടെ കാര്യം നോക്കൂ. പണ്ടുള്ള കർഷകർ സൂര്യന്റെ സഞ്ചാരവും കാലാവസ്ഥയുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി സ്വീകരിച്ചു പോന്നിരുന്ന ഒരു കാർഷിക കലണ്ടറാണിത്. കാലാവസ്ഥാ മാറ്റം അനുഭവപ്പെടുന്ന ഇക്കാലത്ത് ഞാറ്റുവേലയെ മാത്രം ആശ്രയിച്ചുള്ള കൃഷി വിജയിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. കാലാവസ്ഥാ പ്രവചനങ്ങൾ കൂടി പരിഗണിച്ച് കൊണ്ടാകണം കൃഷിപ്രവർത്തികൾ.
10. പുതിയതെല്ലാം ശരി (appeal to novelty)
പുതുമയോടുള്ള അഭ്യർത്ഥനയും ഒരുതരം കുയുക്തി തന്നെയാണ്. ചിലർ പുതിയ കണ്ടെത്തലിന് അതിന്റെ പുതുമ കാരണം മികച്ച ഫലങ്ങൾ ഉണ്ടെന്ന് അവകാശപ്പെടുന്നു. പുതിയതായതുകൊണ്ടു മാത്രം ഒന്ന് കൂടുതൽ നല്ലതും ശ്രേഷ്ഠവുമാണെന്ന് എങ്ങിനെയാണ് പറയുക? ആധുനികവികസന മോഡലുകൾ പുതിയതെല്ലാം ശരിയാണെന്ന അവകാശവാദത്തോടെയാണ് വരുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, “ഈ മോഡൽ കാറിന് പത്ത് പുതിയ സവിശേഷതകൾ ഉണ്ട്, അതിനാൽ ഇത് പഴയതിനേക്കാൾ മികച്ചതാണ്”. കാർ കമ്പനികൾക്ക് ഇത്തരം മുഖം മിനുക്കലുകളില്ലാതെ പിടിച്ചു നിൽക്കാനാവില്ല. ചിലപ്പോൾ മികച്ചതായിരിക്കും, പക്ഷേ, സൂക്ഷ്മമായ വിലയിരുത്തൽ ആവശ്യമാണ്.
11. കാലുപിടിക്കുക (appeal to pity)
അനുകമ്പതോന്നി വാദം സ്വീകരിക്കണമെന്ന അപേക്ഷയാണിത്. വാദത്തിന്റെ അംഗീകാരം ആരെയെങ്കിലും പ്രശ്‌നത്തിൽ സഹായിക്കുമെന്ന്, അല്ലെങ്കിൽ അത് നിരസിക്കുന്നത് വാദിക്കുന്നയാൾക്കോ മറ്റാർക്കെങ്കിലുമൊ അനാവശ്യമായ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ ഉണ്ടാക്കുമെന്ന് വാദകൻ ഉറപ്പിച്ചു പറയുന്നു. തന്റെ വാദം അംഗീകരിച്ചില്ലെങ്കില്‍ താന്‍ കുഴപ്പത്തിലാകും, അതുകൊണ്ട് രക്ഷിക്കണം. വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ അധ്യാപകരുടെ അടുത്തും, അഭിഭാഷകർ ജഡ്ജിമാരുടെയടുത്തും, ശാസ്ത്രജ്ഞർ രാഷ്ട്രീയനേതാക്കന്മാരുടെയും വകുപ്പുതലവൻമാരുടെ അടുത്തും ചിലപ്പോഴൊക്കെ ഇത് ചെയ്യാറുണ്ട്. വിദ്യാർത്ഥികൾ പലപ്പോഴും ഈ കുയുക്തി അവരുടെ അധ്യാപകരുടെ അടുത്ത് പ്രയോഗിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു തീസിസിൽ പരീക്ഷകൻ ഗുരുതരമായ പൊരുത്തക്കേടുകൾ കണ്ടെത്തിയാൽ, അത് ഭാവിയെ ബാധിക്കുമെന്നും, അതിനാൽ തീസിസ് നിരസിക്കുന്നത് പോലുള്ള കടുത്ത നടപടികളിലേക്ക് പോകരുതെന്നും വിദ്യാർത്ഥി പരീക്ഷകനോട് അപേക്ഷിച്ചേക്കും.
12. പരിഹസിക്കുക (appeal to ridicule)
സാധാരണക്കാർക്കിടയിലും, രാഷ്ട്രീയക്കാർക്കിടയിലും, ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാർക്കിടയിലും മിക്കവാറും കാണാവുന്ന ഒരു പരിപാടിയാണിത്. ടെലിവിഷൻ ചർച്ചകളിൽ നാമിത് സ്ഥിരം കാണുന്നുണ്ട്. ഒരു ചർച്ചയിലോ ശാസ്ത്രസമ്മേളനത്തിലോ അസുഖകരമായ ചോദ്യം നേരിടുമ്പോൾ ചില ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാരും പരിഹാസവുമായി വന്നുവെന്ന് വരാം. മറ്റ് പങ്കാളികളോ കാഴ്ചക്കാരോ അത്തരം പരിഹാസ്യമായ അഭിപ്രായങ്ങളിൽ ചിരിക്കാനും സാധ്യതയുണ്ട്. “ഓ, നിങ്ങൾ ആ പ്രസ്ഥാനത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുകയാണോ? അവിശ്വസനീയം, നിങ്ങൾക്ക് ബോധം നഷ്ടപ്പെട്ടോ?” അല്ലെങ്കിൽ “നിങ്ങൾ സംസാരിക്കുന്നത് കേവലം അസംബന്ധമാണ്”. ഇരയുടെ പ്രതിച്ഛായയും സാമൂഹിക സ്ഥാനവും തരംതാഴ്ത്താൻ ബോധപൂർവമാണ് ഈ പരിഹാസം. മിക്കവാറും വിഷണ്ണനായ ഇര കൂടുതൽ ചോദ്യം ചോദിക്കാതെ പിൻവാങ്ങും!
13. ഭയപ്പെടുത്തുക (appeal to fear)
എതിർവാദങ്ങളുമായി വരുന്ന വ്യക്തിയെ ഭയപ്പെടുത്തുകയാണിവിടെ. ശാരീരികമോ, വൈകാരികമോ, ആത്മീയമോ ആയ കുഴപ്പങ്ങൾ ഉണ്ടാകുമെന്ന് പറഞ്ഞു പേടിപ്പിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, “ആ സിദ്ധാന്തവുമായി അധികം പോകരുത്; വകുപ്പ് തലവൻ ഇതറിഞ്ഞാൽ ഇഷ്ടപ്പെടുകയില്ല”. പ്രതികൂലമായ രഹസ്യാത്മക പരാമർശങ്ങൾ, അഭിമുഖങ്ങളിലെ പ്രതികാര നടപടി, അല്ലെങ്കിൽ സ്ഥലംമാറ്റം പോലുള്ള മറ്റ് പ്രതികാര നടപടികൾ എന്നിവ ഭയന്ന് പേടിച്ച വ്യക്തി മിക്കവാറും പിൻവാങ്ങും. ഇത് മറ്റ് അസുഖകരമായ വികാരങ്ങളായ അനിഷ്ടം, വിദ്വേഷം എന്നിവയിലേക്ക് നയിക്കാനും സാധ്യതയുണ്ട്.
14. ഘോഷയാത്രയ്ക്കു പിന്നാലെ (bandwagon)
ഭൂരിഭാഗം പേരും വിശ്വസിക്കുന്നുവെന്നതോ ചെയ്യുന്നുവെന്നതോ കൊണ്ടു മാത്രം ഒരു കാര്യം സത്യമാകണമെന്നില്ല. വാദത്തില്‍ യുക്തിയും കാണില്ല. ബാൻഡ്‌വാഗണിന്റെ കുയുക്തി സാധാരണക്കാർക്കിടയിലും ശാസ്ത്രജ്ഞർക്കിടയിലും വ്യാപകമാണ്. ഭൂരിഭാഗം പേരും വിശ്വസിക്കുന്നതിനാൽ അവകാശവാദം ശരിയാണെന്ന് വാദിക്കുന്നയാൾ അഭിപ്രായപ്പെടുകയാണെങ്കിൽ, അത് കുയുക്തിയാണ്. അതുപോലെ, മിക്ക ആളുകളും അംഗീകരിക്കാത്തതിനാൽ ഒരാളുടെ അവകാശവാദം തെറ്റാണെന്ന് നിങ്ങൾ കരുതുന്നുവെങ്കിൽ അതും കുയുക്തിയാണ്. ഒരു പുതിയ ആശയം അതിന്റെ ജനപ്രീതിയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ മാത്രം വിശ്വസിക്കുന്നത് ശരിയല്ല. തെളിവുകൾ കൂടി ഹാജരാക്കേണ്ടി വരും. ഉദാഹരണങ്ങൾ കാണുക.
- “ഈ വര്‍ഷമിറങ്ങിയതില്‍ ഏറ്റവുമധികം പേര് വായിച്ച പുസ്തകമാണിത്. അതുകൊണ്ടു നിസ്സംശയം പറയാം, ഈ വര്‍ഷത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച പുസ്തകം ഇതുതന്നെയാണ്”.
- “സീറോബജറ്റ് പ്രകൃതികൃഷിയെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ സെമിനാറിൽ നിങ്ങൾ പങ്കെടുക്കണം. എല്ലാവരും ഈ കൃഷിരീതി സ്വീകരിക്കുകയും നല്ല വിളവ് ലഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു”
15. ആൾക്കൂട്ട സമ്മർദ്ദം (mob appeal)
ഒരു പ്രത്യേക വിഷയത്തിൽ ഒത്തുതീർപ്പുണ്ടാക്കാൻ യുക്തിസഹമായ വാദത്തിന് പകരം ആൾക്കൂട്ടത്തിന്റെ സമ്മർദ്ദം ഉപയോഗിക്കുന്നതിലെ വീഴ്ചയാണ് ‘ആൾക്കൂട്ട സമ്മർദ്ദം’. ഒഴിവാക്കൽ ഭീഷണിയിലൂടെ വാദകൻ ഗ്രൂപ്പ് പ്രതികരണം തേടുന്നു. നിങ്ങൾ അംഗീകരിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, നിങ്ങളുടെ സുഹൃത് സംഘം (peer group) നിങ്ങളെ നിരസിക്കും. സാമൂഹിക സ്വീകാര്യത എല്ലാവർക്കും പ്രധാനമാണ്, പ്രത്യേകിച്ച്, സുഹൃത് സംഘത്തിന്റെ ഇടയിൽ. ആളുകൾ തിരസ്കരണത്തിന്റെ അപകടം വളരെ ആത്മാർത്ഥമായി എടുത്ത്, അവരുടെ സാമൂഹികനില നിലനിർത്താൻ സ്വന്തം നിലപാടുകളും വിശ്വാസങ്ങളും പോലും മാറ്റും. രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളും സംഘടനകളും തങ്ങളുടെ അംഗങ്ങളെ അച്ചടക്കത്തോടെ നിലനിർത്താൻ ഈ കുയുക്തി ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, “നിങ്ങൾ നേതാവിനോട് വിയോജിപ്പ് തുടരുകയാണെങ്കിൽ, നമ്മുടെ പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്താകും”.
16. വഴി തിരിച്ചുവിടൽ (red herring)
ഒരു ചർച്ചയിൽ, പ്രതിയോഗിയുടെ ശ്രദ്ധ തിരിക്കാനുള്ള ഒരു തന്ത്രമാണിത്. പലപ്പോഴും, ഒരു വാദത്തിന്റെ ബലഹീനതയിൽ നിന്ന് ശ്രദ്ധ തിരിക്കാൻ ഒരു പുകമറ സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നു. വേട്ടയാടുന്ന നായ്ക്കളെ പരിശീലിപ്പിക്കുന്ന ഒരു സാങ്കേതിക രീതിയിൽ നിന്നാണ് ഈ കുയുക്തിക്ക് ‘റെഡ് ഹെറിംഗ്’ ‘ എന്ന പേര് ലഭിച്ചത്. നായയുടെ ശ്രദ്ധ തിരിക്കാൻ നായ പോകേണ്ട ട്രാക്കിന് കുറുകെ ശക്തമായ മണമുള്ള റെഡ് ഹെറിംഗ് എന്ന മത്സ്യത്തിന്റെ ഒരു സഞ്ചി പരിശീലകൻ വലിച്ചിടുന്നു. നായയെ ഈ ട്രാക്കിലേക്ക് പോകുന്നത് തടഞ്ഞ് പ്രധാന ട്രാക്കിൽ തന്നെ പരിശീലിപ്പിക്കുന്നതിലാണ് പരിശീലകന്റെ വൈദഗ്ദ്ധ്യം. ഈ വ്യതിചലന രീതി പല മാന്ത്രികരുടെയും തന്ത്രങ്ങളുടെ രഹസ്യമാണ്.
ശാസ്ത്രീയ വാദങ്ങളിൽ വഴി തിരിച്ചുവിടൽ സാധാരണമല്ല. പക്ഷേ, ഒരു ശ്രദ്ധതിരിക്കൽ ചിലപ്പോൾ മനഃപൂർവം സ്വീകരിക്കുന്നു. തുടക്കത്തിൽ, വാദകൻ സ്വന്തം വാദത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു ചെറിയ വിമർശനം സ്വയം പൊളിച്ചെഴുതി, സൂക്ഷ്മവും വസ്തുനിഷ്ഠവുമായ വിശകലനം എന്ന തെറ്റായ ധാരണ നൽകുന്നു. അതേസമയം വാദത്തിലെ ഗുരുതരമായ ബലഹീനതയെക്കുറിച്ചുള്ള പരാമർശം മറയ്ക്കുകയും ചെയുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, സമൂഹത്തിൽ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന മദ്യപാനത്തിന്റെ പ്രശ്‌നങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചയ്ക്കിടെ, “ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ എഴുത്തുകാരിൽ ചിലർ മദ്യപാനികളായിരുന്നു” എന്ന മട്ടിൽ ആരെങ്കിലും വാദങ്ങൾ ഉയർത്തിയാൽ, പ്രസ്താവന റെഡ് ഹെറിംഗ് ആകും.
17. ഉണ്ടയില്ലാ വെടി (missing the point/avoiding the issue)
പ്രശ്നത്തെ നേരിടുന്നതിനു പകരം ഒഴിവാക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ്. ഒരു വാദകൻ, സാധുവായ തെളിവുകൾ ഉപയോഗിച്ച് ഒരു പ്രശ്നത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിനുപകരം, വ്യതിചലനത്തിലേക്ക് നീങ്ങുകയാണെങ്കിൽ, അത് പ്രശ്നം ഒഴിവാക്കുകയെന്ന കുയുക്തിയാണ്. യുക്തി ഉപയോഗിച്ച് സ്വീകാര്യമായ നിഗമനം തീരുമാനിച്ച്, ഈ പ്രതീക്ഷിച്ച നിഗമനത്തെ വാദകൻ അവതരിപ്പിച്ചതിനോട് താരതമ്യം ചെയ്യുന്നതിലൂടെ തെറ്റ് എളുപ്പത്തിൽ കണ്ടെത്താനാകും. “ലിംഗഭേദവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അതിക്രമങ്ങൾ വർദ്ധിച്ചുവരികയാണ്. സ്ത്രീകൾക്കിടയിലെ ആധുനിക രീതിയിലുള്ള വസ്ത്രധാരണമാണ് കാരണം”. ഇതൊരു ഉണ്ടയില്ലാ വെടിയാണ്. മറ്റൊന്ന്, “ഈ പ്രദേശത്ത് കുറ്റകൃത്യങ്ങളിൽ വർദ്ധനവുണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ഇവിടെ അന്യ സംസ്ഥാനക്കാർ കൂടുതലുള്ളതാകും കാരണം”.
പ്രശ്നത്തെ ശരിയായി അഭിസംബോധന ചെയ്യാതെ, തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്ന കാരണങ്ങളാണ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. പലപ്പോഴും, എന്തെങ്കിലും തെളിയിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നവർ, എങ്ങിനെയാണ് ഇത് ചെയ്യുക എന്ന് അറിയാതെ ഈ കുയുക്തി ഉപയോഗിക്കുന്നു. അവർ ഒരു വാദപ്രതിവാദം ആരംഭിക്കുകയും തുടർന്ന് ആഗ്രഹിച്ച നിഗമനം അവസാനം വരെ എത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
18. വൃത്താകൃതിയിലുള്ള ന്യായവാദം (begging the question/circular reasoning)
നിഗമനം പ്രസ്താവനയുടെ തുടക്കത്തിലും അവസാനത്തിലും ഉണ്ടാകുമെന്നതിനാൽ ഈ കുയുക്തി ‘വൃത്താകൃതിയിലുള്ള ന്യായവാദം’ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. സാധുവായ ഒരു വാദവും സർക്കുലർ ന്യായവാദവും തമ്മിൽ നല്ല വ്യത്യാസമുണ്ട്. സർക്കുലർ ന്യായവാദത്തിൽ, നമ്മൾ തെളിയിക്കാൻ പോകുന്നത് സത്യമാണെന്ന് ആദ്യമേ തന്നെ തെറ്റായി പറയുന്നു. അതേസമയം, സാധുവായ ഒരു വാദത്തിൽ, പരിസരത്ത് നിന്നോ അനുമാനങ്ങളിൽ നിന്നോ ഉരുത്തിരിഞ്ഞ നിഗമനം തീർച്ചയായും ശരിയായിരിക്കും. സർക്കുലർ ന്യായവാദത്തിൽ വാദിക്കുന്നയാൾ ഒന്നോ അതിലധികമോ സത്യപ്രസ്താവനകൾ നടത്തും. തുടർന്ന്, ആദ്യത്തെ പ്രസ്താവന ശരിയാണെങ്കിൽ, രണ്ടാമത്തേതും ശരിയായിരിക്കണം എന്ന് പറയുന്നു. പക്ഷേ, സ്വീകാര്യമായ പരിസരവും പ്രസ്താവിച്ച നിഗമനവും തമ്മിൽ യുക്തിസഹമായ ബന്ധമൊന്നും കാണില്ല. ഉദാഹരണം കാണുക: “ഒരു ചെടിയുടെ തണ്ട്, ഒരു തിരശ്ചീന സ്ഥാനത്ത് വെക്കുമ്പോൾ അത് നെഗറ്റീവ് ജിയോട്രോപിക് ആയതിനാൽ മുകളിലേക്ക് വളയും.”
19. സ്വപ്നം മുറുകെ പിടിക്കുക (wishful thinking)
സാധാരണക്കാരും ശാസ്ത്രജ്ഞരും സ്വപ്നം കാണുന്നതിലും വെറുതെ ആഗ്രഹിക്കുന്നതിലും മോശമല്ല! ചില വിശ്വാസങ്ങള്‍ സ്വപ്നം പോലെ നാം കൊണ്ടുനടക്കാറുണ്ട്. എതിരായി വരുന്ന തെളിവുകളെ അതുകൊണ്ടുതന്നെ അംഗീകരിക്കില്ല. പക്ഷേ, ഒരാള്‍ ഉത്കടമായി ആഗ്രഹിക്കുന്നു എന്നതുകൊണ്ടുമാത്രം വാദം ശരിയാകണമെന്നില്ല. ഈ വാദത്തിന്റെ പൊള്ളത്തരം വ്യക്തമാണെങ്കിലും, ആളുകൾ പലപ്പോഴും ആഗ്രഹപരമായ ചിന്തകളിൽ ഏർപ്പെടുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ, അങ്ങനെ ചെയ്യുമ്പോൾ, അവർ അവരുടെ ഉപബോധമനസ്സിലെ ആഗ്രഹങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു. ഉദാഹരണം കാണുക: “അവര്‍ വിദേശഫണ്ട് വാങ്ങിയാണ് പ്രക്ഷോഭം നടത്തുന്നതെന്ന് ഞാന്‍ കരുതുന്നില്ല. അവര്‍ ഒരു സാമൂഹ്യപ്രവര്‍ത്തകയാണ്. സാമൂഹ്യപ്രവര്‍ത്തകര്‍ ഒരിക്കലും ഇത്തരം തെറ്റ് ചെയ്യില്ല”.
20. കാര്യകാരണബന്ധമില്ലാതെയുള്ള നിഗമനം (non sequitur reasoning/fallacy of false cause)
ഒരു വാദത്തിൽ, ഒരു കാരണം മറ്റൊന്നിനെ പിന്തുടരുകയാണെങ്കിൽ, അത് വാദത്തിന്റെ സാധുത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. പക്ഷേ, ഒരു നിഗമനം അപ്രസക്തമോ ദുർബലമോ ആയ കാരണങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണെങ്കിൽ, വാദഗതി തെറ്റിദ്ധാരണാജനകവും അസ്വാഭാവികവുമായിരിക്കും. ചിലപ്പോഴൊക്കെ, മതിയായ തെളിവുകൾ ഹാജരാക്കാൻ മിനക്കെടാതെ തെറ്റായ പരിഹാരങ്ങൾ തേടിക്കൊണ്ട് വാദിക്കാറുണ്ട്. സാമാന്യബുദ്ധിയാണെന്ന് പറഞ്ഞ് നിങ്ങൾക്ക് അതിനെ രക്ഷിക്കാൻ കഴിയില്ല. ഉദാഹരണങ്ങൾ:
- “കീടനാശിനി പ്രയോഗത്തിൽ അപകടമുണ്ട്. ജീവിതത്തിലെ എല്ലാത്തിനും ഒരു അപകടസാധ്യതയുണ്ട്. നിങ്ങൾ വിമാനത്തിൽ യാത്ര ചെയ്യുമ്പോഴും ഒരു റിസ്ക് എടുക്കുകയാണ്. അതിനാൽ, കീടനാശിനികൾ ഉപയോഗിക്കാനും നിങ്ങൾ തയ്യാറായിരിക്കണം.
- “പ്രകാശസംശ്ലേഷണത്തിന് സൂര്യപ്രകാശം എപ്പോഴും ആവശ്യമാണ്; അതിനാൽ, പ്രകാശ തീവ്രത വർദ്ധിക്കുന്നത് ഫോട്ടോസിന്തസിസ് വർദ്ധിപ്പിക്കും
21. കോലം കത്തിക്കുക (straw man)
ഒരു വാദത്തിന്റെ ദുർബ്ബലമായ ഒരു ഭാഗമെടുത്ത് വലുതാക്കിക്കാണിച്ച്, അതിനെ ഖണ്ഡിക്കുകയും വലിയ ബഹളമുണ്ടാക്കുകയും ചെയ്യുന്ന തന്ത്രത്തെയാണ് ‘കോലം കത്തിക്കുക’ എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. ശക്തമായ വാദമുഖങ്ങളില്‍ നിന്ന് എതിരാളിയുടെ ശ്രദ്ധതിരിച്ചു വിടുന്നു. യഥാര്‍ത്ഥത്തിലുള്ളതിനെ ആക്രമിക്കുന്നതിനു പകരം കോലത്തെ ആക്രമിക്കുന്നു. എന്നിട്ട് യാഥാര്‍ത്ഥത്തിലുള്ളതിനെ ആക്രമിച്ചെന്നു പറയുകയാണ് തന്ത്രം. വാദത്തിന്റെ പ്രധാന ഭാഗമാകേണ്ട ശക്തമായ കാരണങ്ങളിൽ നിന്ന് ബോധപൂർവം ശ്രദ്ധ തിരിക്കുന്നു. അതായത്, നിങ്ങൾ ഒരു വൈക്കോൽ കോലമുണ്ടാക്കി അതിനെ കത്തിച്ചതായി സ്വപ്നം കാണുന്നു. തുടർന്ന്, നിങ്ങൾ യഥാർത്ഥ കാര്യം തട്ടിമാറ്റിയെന്ന് ഉറപ്പിച്ചുപറയുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, “ജ്യോതിഷം തെളിയിക്കപ്പെടാത്തതായിരിക്കാം, പക്ഷേ അത് വ്യാജമാണെന്ന് ആരും തെളിയിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ഒരു ശാസ്ത്രമാണ്.”
22. ഉടന്‍ സാമാന്യവത്കരണം (hasty generalization)
സംഭവങ്ങളെ വിശദീകരിക്കാനും പ്രവചിക്കാനും ഉപയോഗിക്കാവുന്ന വിശ്വസനീയമായ സിദ്ധാന്തങ്ങളും പൊതു നിയമങ്ങളും സ്ഥാപിക്കുക എന്നതാണ് ശാസ്ത്ര ഗവേഷണത്തിന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങളെന്നു നമുക്കറിയാം. സാമാന്യവൽക്കരണത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്ന ആഗമന ന്യായവാദം (inductive logic) അനുഭവത്തെയോ നിരീക്ഷണത്തെയോ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ചെയ്യുന്നത്. ഒരു ആഗമന പ്രസ്താവനയിലെ പിശകിന്റെ പ്രധാന ഉറവിടം സാമ്പിൾ വലുപ്പമാണ്. സാമ്പിൾ വളരെ ചെറുതാണെങ്കിൽ, സാമാന്യവൽക്കരിച്ച പ്രസ്താവന വിശ്വസനീയമായിരിക്കില്ല. പ്രാതിനിധ്യ സ്വഭാവമില്ലാത്ത സാമ്പിളുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ഒരു മുഴുവൻ സമഷ്ടിയിലേക്കും (population) ആഗമന യുക്തിയിലൂടെ പൊതുസ്വഭാവത്തിലെത്തിച്ചേരുമ്പോള്‍ സംഭവിക്കുന്ന കുഴപ്പമാണ് ‘ഉടൻ സാമാന്യവൽക്കരണം’. ഒന്നോ, രണ്ടോ സംഭവങ്ങള്‍ മതി ഇത്തരക്കാര്‍ക്ക് സാമാന്യവത്കരണം നടത്താന്‍. സാഹചര്യമനുസരിച്ച് രാഷ്ട്രീയക്കാരും, മതമേധാവികളും, പത്രക്കാരും ചാനലുകാരുമൊക്കെ ഇത് ചെയ്യാറുണ്ട്. ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാർ പൊതുവേ ഉടന്‍ സാമാന്യവത്കരണം നടത്താറില്ല. അങ്ങനെ ചെയ്യാത്തതിന് പലപ്പോഴും ഭര്‍ത്സനം ഏറ്റുവാങ്ങുകയാണ് പതിവ്! ഉദാഹരണങ്ങള്‍ കാണുക.
- “ഞാന്‍ ഈ ഗ്രാമത്തില്‍ മൂന്നു കര്‍ഷകരെ കണ്ടു. മൂന്നുപേരും പശു വളര്‍ത്തുന്നുണ്ട്. ഈ ഗ്രാമത്തിലുള്ള എല്ലാവരും പശു വളര്‍ത്തുന്നവരാണെന്ന കാര്യം ഉറപ്പാണ്”.
- “ഈ റോഡുവക്കിലുള്ള നാലു തെങ്ങുകള്‍ക്കും ആരും വളമോ, തടം തുറക്കലോ ചെയ്യുന്നില്ല. എന്നിട്ടും എന്തു വിളവാണെന്ന് നോക്കൂ! അതിനര്‍ത്ഥം തെങ്ങിന് വളവും വെള്ളവും നല്‍കിയില്ലെങ്കിലും നല്ല വിളവുതരുമെന്നാണ്”.
23. നിഗമനങ്ങളിലേക്ക് കുതിക്കുക (jumping to conclusion)
പ്രസക്തമായ എല്ലാ വിവരങ്ങളും തെളിവുകളും ശേഖരിക്കുന്നതിനുള്ള പണി എടുക്കാതെ ഒരു നിഗമനത്തിലേക്ക് കുതിക്കുന്നതിലെ വീഴ്ചയാണ് ഇത്. ഉദാഹരണത്തിന് നെൽപ്പാടത്ത് നിങ്ങൾ ഒരു ഹോർമോൺ തളിച്ചുവെന്ന് കരുതുക. ശാസ്ത്രീയമായ സാംപിളന പരിപാടികളൊന്നും അവലംബിക്കാതെ താഴെപ്പറയുന്ന രീതിയിൽ പറയുകയാണങ്കിൽ സംഗതി പ്രശ്നമാണ്: “ഈ ഒരു നെൽച്ചെടി കാണുക. ഇത് 60 ചിനപ്പുകൾ ഉത്പാദിപ്പിച്ചു. ഈ പ്രത്യേക ചികിത്സ മികച്ചതാണെന്നും ബമ്പർ വിളവ് ലഭിക്കുമെന്നും എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്”. ഒരു അപവാദത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി നിങ്ങൾ നിഗമനത്തിലെത്തുകയാണ്. മറ്റ് ചെടികൾക്ക് ഇത്രയും ചീനപ്പുകൾ ഉണ്ടോ എന്ന് പരിശോധിക്കുന്നില്ല. ഒരു ‘നിയന്ത്രിത’ (controlled) പരീക്ഷണം നടത്തി നിങ്ങൾക്ക് ഡാറ്റ ശേഖരിക്കാനാകും. ഫലങ്ങൾ യോജിച്ചാൽ മാത്രമേ ഇത്തരമൊരു വിസ്മയകരമായ നിഗമനത്തിൽ എത്തിച്ചേരാനാകൂ.
24. വിപരീത അപകടം (converse accident/fallacy of reverse accident)
അസാധാരണമായ ഒരു അവസ്ഥക്ക് മാത്രം ബാധകമായ നിയമം പൊതുവെ എല്ലാ അവസ്ഥകളിലും തെറ്റായി പ്രയോഗിക്കുമ്പോൾ ‘വിപരീത അപകടം’ എന്ന കുയുക്തി സംഭവിക്കുന്നു. ഒഴിവാക്കലുകളിൽ ഊന്നിപ്പറഞ്ഞുകൊണ്ട് വാദിക്കുകയും ഒഴിവാക്കലുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി സാമാന്യവൽക്കരിക്കുകയും ചെയ്താൽ, വിപരീത അപകടത്തിന്റെ ഈ കുയുക്തിക്ക് നാം കീഴടങ്ങുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ, ഇത് ഇതിനകം ചർച്ച ചെയ്ത ‘ഉടൻ സാമാന്യവൽക്കരണ’ത്തിന്റെ മറ്റൊരു മോഡൽ ആണ്. ഉദാഹരണം കാണുക:
ഒരാൾ ഒരേക്കർ വീതം വയലിൽ ജൈവരീതിലും സാധാരണ രീതിയിലും നെൽകൃഷി ചെയ്തു. ആദ്യ വർഷം ജൈവകൃഷിയിൽ നിന്ന് 2000 കിലോഗ്രാം ധാന്യവും സാധാരണ കൃഷിയിൽ നിന്ന് 2400 കിലോഗ്രാമും ലഭിച്ചു. രണ്ടാം വർഷം, ജൈവ പ്ലോട്ടുകളിൽ നിന്ന് 2500 കിലോയും സാധാരണ പ്ലോട്ടിൽ നിന്ന് 2450 കിലോയും ലഭിച്ചു. ഇത് കണ്ടിട്ട് വരും വർഷങ്ങളിൽ ഓർഗാനിക് പ്ലോട്ടുകളിൽ നിന്നുള്ള വിളവ് വർധിക്കുമെന്നും സാധാരണ പ്ലോട്ടുകളെ മറികടക്കുമെന്നും വാദകൻ ഉറപ്പിച്ചു പറയുകയാണ്. രണ്ടാം വർഷത്തിലെ വിളവിൽ വെറും 50 കിലോ വ്യത്യാസം എന്ന ഈ അപവാദത്തിൽ വാദിക്കുന്നയാൾ വളരെയധികം വിശ്വാസമർപ്പിക്കുകയും ജൈവകൃഷി സാധാരണ കൃഷിയേക്കാൾ കൂടുതൽ വിളവ് നൽകുമെന്ന തെറ്റായ സാമാന്യവൽക്കരണത്തിലേക്ക് പോകുകയും ചെയ്യുന്നു. ചെറിയ വ്യത്യാസങ്ങൾ പരീക്ഷണ പിശക് (experimental error) മൂലമോ അല്ലെങ്കിൽ ക്രമരഹിതമായ പിശക് (random error) മൂലമോ ആകാം. നിങ്ങൾ ഈ ഡാറ്റ സ്റ്റാറ്റിസ്റ്റിക്കൽ അപഗ്രഥനത്തിന് വിധേയമാക്കുകയാണെങ്കിൽ രണ്ടും തമ്മിൽ വ്യത്യാസമില്ല (at par ) എന്ന് കിട്ടാനാണ് സാധ്യത.
25. പക്ഷപാത സാമ്പിൾ (unrepresentative sample/ biased sample)
ഇതും ഒരുതരം ‘ഉടൻ സാമാന്യവൽക്കരണം’ ആണ്. ഗവേഷണ ഫലങ്ങൾ സാധുവായി പ്രഖ്യാപിക്കാൻ പക്ഷപാതപരമായ സാമ്പിളുകളോ അല്ലെങ്കിൽ വളരെ കുറഞ്ഞ സാമ്പിളുകളോ ഉപയോഗിച്ച് വികലമായി വ്യാഖ്യാനിക്കുകയും തെറ്റായ നിഗമനങ്ങളിൽ എത്തിച്ചേരുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ സംഭവിക്കുന്ന യുക്തിഭംഗമാണിത്. ഈ പ്രസ്താവന കാണുക: “ഞാൻ തെരുവിലെ 10 ആളുകളോട് ചോദിച്ചു, 7 പേർക്ക് ഈ പുതിയ പാനീയം ഇഷ്ടപ്പെട്ടു, അതായത് 70 ശതമാനം ആളുകൾക്കും ഈ പാനീയം ഇഷ്ടമാണ്”. ഒരു ഗവേഷണഫലം സാമാന്യവൽക്കരിക്കുന്നതിന് സമഷ്ടിയുടെ (population) വലുപ്പമനുസരിച്ച് പ്രാതിനിധ്യസ്വഭാവമുള്ള സാമ്പിളുകൾ ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. പക്ഷപാതം ഒഴിവാക്കുന്ന രീതിയിൽ ക്രമരഹിത സാമ്പിളനം (random sampling) നടത്തുകയാണ് പോംവഴി.
26. ഒരുഭാഗം ശരിയായതുകൊണ്ട് മുഴുവന്‍ ശരി (false extrapolation to the whole)
ഒരു വസ്തുവിന്റെ ഒന്നോ രണ്ടോ ഭാഗങ്ങള്‍ ശരിയായതുകൊണ്ട് മുഴുവന്‍ ശരിയാണെന്ന കുയുക്തി ചിലപ്പോഴൊക്കെ ഒത്തുവന്നേക്കാം. പക്ഷേ, എല്ലാം ശരിയാവണമെന്നില്ല. പ്രസ്താവന ശരിയാണോ എന്ന് തീരുമാനിക്കുന്നതിന്, ഉള്ളടക്കത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മമായ വിലയിരുത്തൽ ആവശ്യമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന് ഒരു പിതാവ് പറയുന്നു: “ആ സ്വകാര്യ സ്കൂളിലെ വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ഒരാൾക്ക് പരീക്ഷയിൽ ഒന്നാംറാങ്ക് കിട്ടി; അതൊരു നല്ല സ്‌കൂളായിരിക്കണം, ഞാൻ എന്റെ മകളെ ആ സ്‌കൂളിൽ തന്നെ ചേർക്കും”. ഒരു കുട്ടിക്ക് ഒന്നാംറാങ്ക് കിട്ടിയെന്നത് ഒരു അപവാദമായിരിക്കാം, മറ്റുള്ളവർക്ക് ശരാശരിക്ക് മേലുള്ള മാർക്ക് മാത്രമേ കാണൂ. കാര്യങ്ങൾ പഠിച്ചിട്ടേ ഒരു തീരുമാനത്തിലേക്ക് പോകാവൂ.
27. മുഴുവന്‍ ശരിയായതുകൊണ്ട് ഭാഗങ്ങള്‍ ശരി (false extrapolation to parts or individuals)
ഈ കുയുക്തി മുൻപ് പറഞ്ഞതിന്റെ നേരെ വിപരീതമാണ്. ഗ്രൂപ്പ് ഡാറ്റയെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ഭാഗങ്ങളെക്കുറിച്ചോ വ്യക്തികളെക്കുറിച്ചോ നിഗമനങ്ങളിൽ എത്തിച്ചേരുമ്പോൾ ഈ തെറ്റ് സംഭവിക്കുന്നു. ഒരു പൊതുനിയമം ഇവിടെ അനുചിതമായിരിക്കും. ശരിയായ വസ്‌തുതകൾ കണ്ടെത്തുന്നതിന് ശ്രമിക്കാതെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളും മൊത്തത്തിലുള്ള സ്വഭാവം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന നിഗമനത്തിലെത്താൻ കഴിയില്ല. ഉദാഹരണത്തിന്, ഹയർ സെക്കണ്ടറി സ്കൂൾ പരീക്ഷകൾക്ക് ശേഷം, സംസ്ഥാനത്തെ ഒരു പ്രത്യേക സ്കൂൾ, നൂറു ശതമാനം വിജയം നേടി എന്ന് കരുതുക. ആ സ്കൂളിലെ വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ഒരാളെ കാണാൻ ഇടയായാൽ, “അവൻ ഒരു മിടുക്കിയായ കുട്ടിയായിരിക്കണം” എന്ന് നമ്മൾ ചിന്തിച്ചേക്കും. ഈ അനുമാനം തെറ്റാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. പ്രസ്‌തുത സ്കൂളിലെ കുറഞ്ഞ സ്‌കോറർമാരിൽ ഒരാളായിരിക്കാം ആ കുട്ടി!
മറ്റൊരു തെറ്റായ വാദം കാണുക: “ഈ സ്ഥാപനം നടത്തുന്ന വാര്‍ഷിക കോണ്‍ഫറന്‍സ് വളരെ പ്രശസ്തവും വിജ്ഞാനപ്രദവുമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ അവിടെ നടക്കുന്ന എല്ലാ അവതരണങ്ങളും നന്നായിരിക്കും”. കോൺഫറൻസ് ജനപ്രിയവും പങ്കെടുക്കേണ്ടതുമായിരിക്കാം, പക്ഷേ വിരസമോ വിലകെട്ടതോ ആയ കുറച്ച് അവതരണങ്ങൾ ഉണ്ടായിരിക്കാം! അതുകൊണ്ട്, മുകളിലുള്ള പൊതു നിഗമനത്തിലേക്ക് പോകരുത്.
28. വാർപ്പ് മാതൃക (stereotyping)
ആളുകളെയും, വസ്തുക്കളെയും, സംഭവങ്ങളെയും തരംതിരിക്കാനുള്ള പൊതു വിശ്വാസങ്ങളാണ് വാർപ്പ് മാതൃകകൾ അഥവാ സ്റ്റീരിയോടൈപ്പുകൾ. പക്ഷേ, ഇവ അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ എടുക്കാൻ പാടില്ലാത്ത അമിതമായ പ്രസ്താവനകളാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഈ പ്രസ്താവന പരിഗണിക്കുക: “അവർ ഒരു ഫെമിനിസ്റ്റാണ്, അതിനാൽ അഹങ്കാരിയായിരിക്കും”. ഇത് ഫെമിനിസ്റ്റുകളെക്കുറിച്ചുള്ള തെറ്റായ ധാരണയാണ് നൽകുന്നത്. സ്റ്റീരിയോടൈപ്പുകളെ ഉപയോഗിച്ച് ഒരു സമൂഹത്തെ മുഴുവന്‍ സാമാന്യവത്കരിക്കുന്നത് കുയുക്തി തന്നെ. വംശീയത, ജാതി, ലിംഗവിവേചനം ഇതിന്റെയൊക്കെ പിന്നില്‍ ഈ മനോഭാവമാണുള്ളത്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു സ്ത്രീ ഡ്രൈവിംഗ് പിഴവ് വരുത്തുന്നത് കാണുന്ന ഒരു സ്ത്രീവിരുദ്ധൻ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞേക്കും: “നോക്കൂ, അവൾ എത്ര തെറ്റായാണ് ആ വളവ് തിരിക്കുന്നത്! എന്റെ ധാരണ എത്ര ശരി! സ്ത്രീകളെ ഡ്രൈവിങ്ങിനു കൊള്ളില്ല”
29. താത്കാലിക രക്ഷപ്പെടുത്തല്‍ (ad hoc rescue)
പലരും ചില വിശ്വാസങ്ങള്‍ മുറുകെപ്പിടിക്കുന്നവരാണ്. ഇതിന് വിരുദ്ധമായ തെളിവുകള്‍ ഹാജരാക്കിയാല്‍ പുതിയ എന്തെങ്കിലും കാരണങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തി വിശ്വാസത്തെ രക്ഷിക്കാന്‍ നോക്കും. ഇത് വെറും പറച്ചിലാകുമ്പോള്‍ കുയുക്തിയാകും. രണ്ടു കുട്ടികൾ, അമ്മുവും ലക്ഷ്മിയും, തമ്മിലുള്ള താഴെപ്പറയുന്ന സംഭാഷണം ശ്രദ്ധിക്കൂ. ലക്ഷ്മിക്ക് ജലദോഷമാണ്.
അമ്മു: നീ കുറച്ചു തുളസി ഇട്ടു തിളപ്പിച്ച വെള്ളം കുടിച്ചു നോക്കു. നിന്റെ ജലദോഷം പമ്പകടക്കും.
ലക്ഷ്മി: ഞാനത് ഒരാഴ്ച കഴിച്ചു, എന്നിട്ടും മാറിയില്ല.
അമ്മു: നീ തുളസിവെള്ളം എല്ലാ ദിവസവും കഴിച്ചുവോ?
ലക്ഷ്മി: കഴിച്ചു.
അമ്മു: എങ്കില്‍ ഒരുകാര്യം ഉറപ്പാണ്. നീ തുളസിവെള്ളം ഉണ്ടാക്കിയ രീതിക്ക് എന്തെങ്കിലും കുഴപ്പം കാണും!
ഇത്തരം പരിപാടികള്‍ നിത്യജീവിതത്തില്‍ ധാരാളമുണ്ട്. ജ്യോതിഷത്തിൽ വിശ്വാസമുള്ളവർ, ജ്യോതിഷ പ്രവചനങ്ങൾക്ക് വിരുദ്ധമായ എന്തെങ്കിലും സംഭവിക്കുമ്പോഴെല്ലാം, ഇത്തരത്തിലുള്ള അഡ്‌ഹോക്ക് രക്ഷാപ്രവർത്തനമാണ് അവലംബിക്കുന്നത്! ജ്യോത്സ്യൻ പ്രവചിച്ചതോ അവർ വിശ്വസിച്ചതോ ആയ രീതിയിൽ സംഭവിക്കാതിരിക്കുന്നതിനുള്ള ചില തൽക്ഷണ വിശദീകരണങ്ങൾ തീർച്ചയായും ഉണ്ടാകും. അതുപോലെ തന്നെ, വഴിപാട്, പ്രാര്‍ത്ഥന, മന്ത്രവാദം, സിദ്ധന്മാരുടെ ഇടപെടൽ ഇവയൊക്കെ ഫലിക്കാതെ വരുമ്പോള്‍ താത്കാലിക വിശദീകരണങ്ങള്‍ ഉയര്‍ന്നു വരും.
30. വ്യക്തിഹത്യ (ad hominem/ personal attack)
തെളിവുകൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനുപകരം വ്യക്തിപരമായ ആക്രമണത്തിലാണ് ചിലർ മുഴുകുന്നത്, ചിലപ്പോൾ ഒരു വഴിതിരിച്ചുവിടൽ തന്ത്രമായും ഉപയോഗിക്കും. വാദമുഖങ്ങളെ എതിര്‍ക്കുന്നതിനു പകരം വ്യക്തിയെ അധിക്ഷേപിക്കുകയാണിവിടെ. എതിരാളിയുടെ സ്വഭാവം, വ്യക്തിത്വം, മാനസികനില എന്നിവ ആക്ഷേപത്തിനു പാത്രമാകും. ഇവയ്ക്കൊന്നും വാദവുമായി ഒരു ബന്ധവും കാണില്ല. ഉദാഹരണങ്ങള്‍: “വിദേശഫണ്ട് വാങ്ങി ഗവേഷണം നടത്തുന്ന ഇയാള്‍ ഒരു CIA ചാരനാണ്”, “അയാള്‍ ഒരു പിന്തിരിപ്പനായതുകൊണ്ടാണ് ഇങ്ങനെയൊക്കെ വാദിക്കുന്നത്”. “അയാളുടെ സ്വഭാവം ശരിയല്ല”. “നിങ്ങള്‍ക്ക് എത്ര കമ്മീഷന്‍ കിട്ടി?” ബന്ധപ്പെട്ട ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ അല്ലെങ്കിൽ വ്യക്തികളുടെ പ്രതിച്ഛായ തകർക്കാനും പൊതുജനങ്ങൾക്കിടയിൽ അവരുടെ പ്രശസ്തി കുറയ്ക്കാനും വേണ്ടിയാണ് ഈ പ്രസ്താവന നടത്തുന്നത്.
31. നിങ്ങളും മോശമല്ല! (You too fallacy/ tu quoque)
ഇതുമൊരു വ്യക്തിഗത ആക്രമണ രൂപമാണ്. ഒരാൾ തെളിവുകൾ നിരത്തി വാദിക്കുന്നതിന്റെ പേരിൽ ആക്രമിക്കപ്പെടുമ്പോൾ ഇത് സംഭവിക്കാറുണ്ട്. വാദിക്കുന്ന ആൾ അതേ തെറ്റ് അല്ലെങ്കിൽ സമാനമായ തെറ്റ് ചെയ്ത ആളാണെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാണിച്ച് ആരെങ്കിലും വാദത്തെ പ്രതിരോധിക്കുമ്പോൾ ഈ കുയുക്തി സംഭവിക്കുന്നു. പക്ഷേ, വാദകൻ പണ്ട് എന്താണ് ചെയ്തത് എന്നത് അപ്രസക്തമാണ്. ഒരു വഴിതിരിച്ചുവിടൽ തന്ത്രമെന്ന നിലയിൽ, “നിങ്ങളും മോശമല്ല” വളരെ ഫലപ്രദമാണ്, കാരണം വാദകനെ പ്രതിരോധത്തിലാക്കുകയും ആരോപണത്തിനെതിരെ പ്രതിരോധിക്കാൻ നിർബന്ധിതനാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇനിപ്പറയുന്ന വാദം കാണുക: “പരീക്ഷയിൽ കോപ്പിയടി നിർത്താൻ നിങ്ങൾ എന്നോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നു, പക്ഷേ നിങ്ങൾ വിദ്യാർത്ഥിയായിരിക്കുമ്പോൾ ഒരിക്കൽ കോപ്പിയടിച്ചതിന് നിങ്ങളെ പരീക്ഷയിൽ നിന്ന് ഡിബാർ ചെയ്‌തിരുന്നുവെന്ന് എനിക്കറിയാം, അതിനാൽ നിങ്ങൾക്ക് ഉപദേശിക്കാൻ അർഹതയില്ല”. രാഷ്ട്രീയക്കാർ പലപ്പോഴും തങ്ങളുടെ എതിരാളികളെ ഇകഴ്ത്താൻ ഇത്തരം വാദങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്.
32. കിണറ്റിൽ വിഷം കലക്കുക (poisoning the well)
“കിണറ്റിൽ വിഷം കലക്കുക” എന്നത് ഒരുതരം വ്യക്തിപരമായ ആക്രമണമാണ്. ഒരാളുടെ വാദത്തെ മുൻകൂട്ടി അപകീർത്തിപ്പെടുത്താൻ വേണ്ടിയുള്ള പ്രതിരോധ ആക്രമണമാണ് ഈ കുയുക്തി. വാദം ജയിക്കാന്‍ വേണ്ടി ആദ്യമേ തന്നെ കുയുക്തി നിരത്തും. തിരിച്ച് ഒരു വാദമുന്നയിക്കാന്‍ നിങ്ങളെ അശക്തനാക്കും! വാദകൻ തെറ്റായി ന്യായവാദം ചെയ്തുകൊണ്ട് ‘വിഷം കലർത്തുന്നു’, മറ്റുള്ളവരെ എതിരാളിക്ക് സ്വീകാര്യമല്ലാതാക്കുന്നു. ഈ പ്രസ്താവന നോക്കൂ, “കാസര്‍ഗോഡു ജില്ലയിലെ സര്‍വ്വ ആരോഗ്യപ്രശ്നങ്ങളുടെയും കാരണം എന്‍ഡോസള്‍ഫാന്‍ പ്രയോഗമാണെന്ന കാര്യത്തില്‍ സംശയമില്ല. അങ്ങനെയല്ല എന്നു സ്ഥാപിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നത് ബഹുരാഷ്ട്രകുത്തകകളുടെ പണം പറ്റുന്ന ചില ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാർ മാത്രമാണ്. പ്രൊഫസർ തോമസ്, ഇക്കാര്യത്തില്‍ താങ്കളുടെ അഭിപ്രായമെന്താണ്?” പ്രൊഫസർ തോമസിന്റെ ദുരവസ്ഥ നിങ്ങൾക്ക് ഊഹിക്കാം!
33. അനന്തരഫലം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു (affirming the consequent)
വാദിക്കുന്നയാൾ ന്യായവാദത്തിൽ ഒരു “എങ്കിൽ……പിന്നെ …” പ്രസ്താവന ഉപയോഗിക്കുന്നു. വാദിക്കുന്നയാൾ പ്രസ്താവനയുടെ ‘പിന്നെ’ ഭാഗം സ്ഥിരീകരിക്കുകയും ‘എങ്കിൽ’ ഭാഗം അനുമാനിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതൊരു ഗുരുതരമായ യുക്തിഭംഗമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, “മഴ പെയ്താൽ എന്റെ കാർ നനയും. എന്റെ കാർ നനഞ്ഞതായി കാണുന്നു. അതിനാൽ, മഴ പെയ്തു എന്ന കാര്യം ഉറപ്പാണ്”. പക്ഷേ, കാർ നനഞ്ഞത് മഴകൊണ്ട് ആകണമെന്നില്ല, വീടിന്റെ മുമ്പിലെ പുൽത്തകിടിയിൽ സ്‌പ്രിംഗളർ ജലസേചനം നടത്തിയപ്പോൾ നിങ്ങളുടെ കാറിന്റെ പുറത്തേക്ക് വെള്ളം തെറിച്ചതും ആകാം!
34. പൂർവവൃത്തിയെ നിഷേധിക്കുന്നു (denying the antecedent)
ഇവിടെയും വാദിക്കുന്നയാൾ “എങ്കിൽ……പിന്നെ……” പ്രസ്താവന ഉപയോഗിക്കുന്നു. പക്ഷേ, ഇവിടെ വാദകൻ ‘എങ്കിൽ’ ഭാഗം ആദ്യമേ നിഷേധിക്കുന്നു, തുടർന്ന് ‘പിന്നെ’ ഭാഗവും. പക്ഷേ, വാദത്തിന്റെ ‘എങ്കിൽ’ എന്ന ഭാഗം സംഭവിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, ‘പിന്നെ’ എന്ന ഭാഗവും യാഥാർത്ഥ്യമാകില്ലെന്ന് ഉറപ്പിച്ചുപറയാനാവില്ല. ‘പിന്നെ’ എന്ന ഭാഗം മറ്റെന്തെങ്കിലും കാരണത്താലും സംഭവിക്കാം. ഉദാഹരണത്തിന്, “എൻഡോസൾഫാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നത് നിരോധിച്ചില്ലെങ്കിൽ, പലർക്കും കാൻസർ വരുകയും മറ്റ് അസുഖങ്ങൾ ബാധിക്കുകയും ചെയ്യും. എൻഡോസൾഫാൻ സർക്കാർ നിരോധിച്ചു. അതിനാൽ, കാൻസറിന്റെയും മറ്റ് രോഗങ്ങളുടെയും അപകടസാധ്യതകളിൽ നിന്ന് നിരവധി ആളുകൾക്ക് മോചനം ലഭിക്കും”.
35. വാക്കില്‍ തൊട്ടുള്ള കളി (equivocation)
ഒരാള്‍ ഒരു കാര്യം പറയുകയോ എഴുതുകയോ ചെയ്തു. സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ നിന്നും അടര്‍ത്തിമാറ്റി അതിലെ ഏതെങ്കിലും വാക്കിന്റെ വ്യാഖ്യാനത്തില്‍ കടിച്ചുതൂങ്ങിയുള്ള വാദം കുയുക്തിയാണ്. പ്രശ്നത്തെ ഊതിപ്പെരുപ്പിക്കാന്‍ ബോധപൂര്‍വ്വം പത്രക്കാരും ചാനലുകാര്യം രാഷ്ട്രീയക്കാരും പൊതുപ്രവര്‍ത്തകരും ഒക്കെ സ്ഥിരം ചെയ്യുന്ന ഒരു പരിപാടിയാണിത്. മുമ്പൊരിക്കല്‍ “പിതൃശൂന്യ പത്രപ്രവര്‍ത്തനം” എന്ന് ഒരു ജനപ്രധിനിധി പറഞ്ഞതിന്‍റ വ്യാഖ്യാനം “പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍ പിതൃശൂന്യരാണ്” എന്ന മട്ടില്‍ പുരോഗമിച്ചുണ്ടായ കോലാഹലം മറന്നിട്ടുണ്ടാവില്ല. ഇതുപോലുള്ള ഉദാഹരണങ്ങള്‍ നിരവധിയുണ്ട്.
36. സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തൽ (anecdotal evidence)
പഠനങ്ങളിലൂടെയോ നിരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെയോ ശേഖരിച്ച തെളിവുകൾ നിങ്ങൾ അവഗണിക്കുകയും ആരെങ്കിലും വിവരിച്ച ചില സാക്ഷ്യങ്ങളിലേക്ക് അല്ലെങ്കിൽ സംഭവകഥകളിലേക്ക് പോകുകയും ചെയ്യുന്നുവെങ്കിൽ, നിങ്ങൾ ‘സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തൽ’ എന്ന കുയുക്തിയാണ് പ്രയോഗിക്കുന്നത്. വാദങ്ങൾ ഉറപ്പിക്കുന്നതിനായി വിവരിക്കുന്ന ചില നേർസാക്ഷ്യങ്ങളാണിവ. പക്ഷേ, ഇത്തരം സാക്ഷ്യങ്ങളുടെ അല്ലെങ്കിൽ ഉപകഥകളുടെ ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നം, ആർക്കും ഒരെണ്ണം കെട്ടിച്ചമയ്ക്കാനും വിശ്വസനീയമായ ഉദാഹരണമായി അവതരിപ്പിക്കാനും കഴിയും എന്നതാണ്. പല മതഗ്രൂപ്പുകളും തങ്ങൾ പ്രസംഗിക്കുന്നത് തെളിയിക്കാൻ സാക്ഷ്യങ്ങളും ഉപകഥകളും സമർത്ഥമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.
സാക്ഷ്യം തെറ്റായി ഉപയോഗിക്കുന്നതിന്റെ ഒരു സാധാരണ ഉദാഹരണമാണ് ഇനിപ്പറയുന്നത്. “മദ്യപാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള മുന്നറിയിപ്പുകൾ ഞാൻ വായിച്ചിട്ടുണ്ട്, മദ്യപാനത്തിന്റെ എല്ലാ ദൂഷ്യങ്ങളും എനിക്കറിയാം; പക്ഷേ എന്റെ ജ്യേഷ്ഠൻ സ്ഥിരമായി കുടിക്കുന്ന വ്യക്തിയാണ്. പക്ഷേ, ജീവിതത്തിൽ ഒരു ദിവസം പോലും അസുഖം വന്നു കിടപ്പിലായിട്ടില്ലന്ന് അദ്ദേഹം പറയുന്നു. അതുകൊണ്ട്, മദ്യപാനത്തിന് ഒരു കുഴപ്പവുമില്ലന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പിച്ചു പറയാൻ കഴിയും”. ഇത്തരം സാക്ഷ്യങ്ങൾ സിഗരറ്റ് വലിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടും നിങ്ങൾ കേട്ടിട്ടുണ്ടാകും. ഒന്നുകിൽ ഇതൊരു അപവാദമായിരിക്കും (exception), അല്ലെങ്കിൽ ‘ജ്യേഷ്ഠൻ’ നുണപറയുന്നതാണോ എന്ന് പരിശോധിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു.
37. അസാധുവൽക്കരണ ക്ഷമതയില്ല (unfalsifiability)
അസാധുവൽക്കരണ ക്ഷമത’ അഥവാ ‘ഫാൾസിഫിയബിലിറ്റി’ എന്ന തത്വമനുസരിച്ച്, ഒരു ശാസ്ത്രീയ പ്രസ്താവന അസാധുവൽക്കരണത്തിന് വഴങ്ങുന്നതാകണം. അതായത് പ്രസ്താവന നിരീക്ഷണത്തിലൂടെയോ പരീക്ഷണത്തിലൂടെയോ അസാധുവാണെന്ന് തെളിയിക്കാൻ സാധിക്കുന്നതാകണം. അസാധുവൽക്കരണ സാധ്യതയില്ലാത്ത അവകാശവാദങ്ങൾ ഉന്നയിക്കുമ്പോൾ ഈ കുയുക്തി സംഭവിക്കുന്നു. ഈ പ്രസ്താവന നോക്കുക: “പ്രാപഞ്ചിക, ഭൗമ ശക്തികളുടെ പരസ്പരബന്ധം കാരണം ബയോഡൈനാമിക് ഫാമിംഗ് അത്ഭുതകരമായ വിളവ് നൽകുന്നു” (ബയോഡൈനാമിക് ഫാമിംഗ് ഒരു ‘ബദൽ കൃഷി’ സമ്പ്രദായമാണ്). പ്രാപഞ്ചിക, ഭൗമ ശക്തികൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ടെന്ന അവകാശവാദത്തിന് അനുകൂലമായോ പ്രതികൂലമായോ തെളിവുകൾ ശേഖരിക്കാൻ ഒരു മാർഗവുമില്ല, അതിനാൽ, ‘അത്ഭുത വിളവ്’ എന്നതിന്റെ ശരിയായ വിശദീകരണമായി ഇത് അവതരിപ്പിക്കുന്നത് ഒരു കുയുക്തിയാണ്. വൃക്ഷായുർവേദത്തിലെ ഒരു ശ്ലോകം കാണുക, “വിധി പ്രകാരം രണ്ടു പേരാൽ നടുന്നവൻ ശിവലോകത്തിൽ എത്തിച്ചേരുമെന്ന് മാത്രമല്ല, അപ്സരസ്സുകൾ അവനെ സേവിക്കുകയും ചെയ്യും”. അസാധുവൽക്കരണ സാധ്യതയില്ലാത്ത ഇത്തരം ധാരാളം സൂക്തങ്ങൾ വൃക്ഷായുർവേദത്തിലുണ്ട്.
38. സോദ്ദേശ ന്യായം (teleological fallacy)
‘ടെലിയോളജിക്കൽ’ എന്ന വാക്ക് ‘അവസാനം’ അല്ലെങ്കിൽ ‘ഉദ്ദേശ്യം’ എന്ന അർത്ഥത്തിൽ ഗ്രീക്ക് പദമായ ടെലോസിൽ (telos) നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്. ടെലിയോളജി അനുസരിച്ച്, പ്രകൃതിയിലെ എല്ലാത്തിനും ഒരു ലക്ഷ്യവും, അവസാനവും, രൂപകൽപ്പനയും ഉണ്ട്.
പാഠപുസ്തകങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും കാണപ്പെടുന്ന ഒരു സാധാരണ ടെലിയോളജിക്കൽ പ്രസ്താവന കാണുക: “പുഷ്പങ്ങൾ പ്രാണികളെ ആകർഷിക്കാൻ നിറം വികസിപ്പിക്കുന്നു”. പരാഗണത്തിനായി പ്രാണികളെ ആകർഷിക്കുന്നതിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം പൂക്കളിലെ നിറത്തിന്റെ വികാസത്തിന് നേരിട്ട് ഉത്തരവാദിയാണെന്ന് പ്രസ്താവന സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇത്തരത്തിലുള്ള വിശദീകരണങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഒരു പ്രത്യേക ഘടനയിൽ നിന്നോ ക്രമീകരണത്തിൽ നിന്നോ ലഭിക്കുന്ന നേട്ടം സ്വീകാര്യമായ കാരണമാണെന്നും അതിനാൽ, ഒരു പ്രവർത്തന രീതിക്കായി കൂടുതൽ തിരയേണ്ട ആവശ്യമില്ലെന്നുമാണ്. പക്ഷേ, പ്രകൃതിയിൽ ധാരാളം മനോഹരമായ നിറമുള്ള പൂക്കൾ ഉണ്ട്, അവയിലെല്ലാം പ്രാണികൾ മുഖേനയല്ല പരാഗണം നടക്കുന്നത്. നല്ലൊരു ശതമാനം മനോഹരമായ നിറമുള്ള പൂക്കൾ ഉല്പ്പാദിപ്പിക്കുന്ന സസ്യങ്ങളിൽ കാറ്റോ, വെള്ളമോ, മറ്റ് വഴിയോ പരാഗണം നടക്കുന്നു. അതിനാൽ, മുകളിൽ പറഞ്ഞ ടെലിയോളജിക്കൽ പ്രസ്താവനയെ ‘സോദ്ദേശ ന്യായം’ എന്ന കുയുക്തിയായി കാണാം. മറ്റൊരു ഉദാഹരണം, “ചെടിയുടെ വേരുകൾ വെള്ളം തേടി മണ്ണിലേക്ക് കൂടുതൽ ആഴത്തിൽ വളരുന്നു”
39. പേരിനു മാത്രം (tokenism)
കേവലം പേരിനു മാത്രമുള്ള ഒരു ഇടപെടലിനെ യഥാർത്ഥ കാര്യത്തിന് പകരമായി വ്യാഖ്യാനിച്ചാൽ ടോക്കണിസം എന്ന് വിളിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു കുയുക്തി സംഭവിക്കുന്നു. പാർലമെന്റിൽ വനിതാ സംവരണത്തിനെതിരായ ഒരു വാദം ഇങ്ങനെയാണ്: “ഇന്ത്യയിൽ സ്ത്രീകളോട് എന്തെങ്കിലും വിവേചനമുണ്ടെന്ന് പറയാനാവില്ല. അവർക്ക് പ്രധാനമന്ത്രിയും രാഷ്ട്രപതിയും വരെയാകാം. നമ്മുടെ രാഷ്ട്രപതി ഒരു സ്ത്രീയാണ് എന്നത് നിങ്ങൾ മറക്കരുത്. ഇതിന് മുമ്പും ഒരു വനിത പ്രസിഡണ്ട് ആയിരുന്നു. ഒരു വനിതാ പ്രധാനമന്ത്രിയും നമുക്കുണ്ടായിട്ടുണ്ട്. അതിനാൽ, സ്ത്രീകൾക്ക് പാർലമെന്റിൽ മൂന്നിലൊന്ന് സീറ്റ് സംവരണം നൽകേണ്ട ആവശ്യമില്ല”. യഥാർത്ഥ ഭരണത്തിൽ സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തം വിലയിരുത്താതെ, ഈ ന്യായവാദം നിങ്ങൾ അംഗീകരിക്കുകയാണെങ്കിൽ, നിങ്ങൾ ടോക്കണിസത്തിന്റെ അടിമയാവും. ഇപ്പോഴുള്ള എം.പി. മാരിലും, എം.എല്‍.എ. മാരിലും എത്ര സ്ത്രീകളുണ്ടെന്നും ഭരണത്തില്‍ അവരുടെ സ്വാധീനം എത്രയാണെന്നുമുള്ള കാര്യം പരിഗണിക്കാതെ പലരും ഇത്തരത്തിലുള്ള വാദങ്ങൾ നടത്താറുണ്ട്. മറ്റൊരു ഉദാഹരണം: “ഞങ്ങളുടെ സ്ഥാപനത്തിൽ എങ്ങനെയാണ് ലിംഗവിവേചനം ഉണ്ടെന്ന് പറയാൻ കഴിയുക? ഞങ്ങളുടെ മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടർ ഒരു വനിതയാണ്”. പക്ഷേ, എം.ഡി. കമ്പനിഉടമയുടെ മകളാണ് എന്ന വസ്തുത നിങ്ങൾ അവഗണിച്ച് കൊണ്ടാണ് ഇത് പറയുന്നത്!
40. സംശയാസ്പദമായ കാരണം (false cause/questionable cause)
കാര്യ-കാരണ ബന്ധവും ഫലവും സൂചിപ്പിക്കുന്ന ന്യായവാദം സാധുവാണ്. പക്ഷേ, കാര്യകാരണബന്ധത്തിന് മതിയായ തെളിവില്ലാതെ ഒരു പ്രത്യേക കാരണം ഫലമുണ്ടാക്കുന്നുവെന്ന് പറഞ്ഞാൽ, ‘സംശയാസ്പദമായ കാരണം’ എന്ന കുയുക്തിയാകും. രണ്ട് കാര്യങ്ങളും ഒരുമിച്ച് പോകുകയും ഒരു കാരണ-പ്രഭാവ ബന്ധം ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്യണം. ഈ പ്രസ്താവന കാണുക: “നല്ല പച്ചക്കറികൾ കഴിക്കുന്നത് നിങ്ങളുടെ ആരോഗ്യം ഉറപ്പ് വരുത്തും”. പച്ചക്കറികൾ ആരോഗ്യത്തിന് സംഭാവന നൽകിയേക്കാം, പക്ഷേ, ആരോഗ്യത്തിന്റെ ഒരേയൊരു കാരണം ഇതായിരിക്കില്ല, മറ്റ് നിരവധി കാരണങ്ങളുമുണ്ടായിരിക്കും.
41. തെറ്റായ കാര്യകാരണബന്ധം (post hoc fallacy)
മതിയായ കാരണങ്ങളില്ലാതെ കാര്യകാരണബന്ധം ഊഹിക്കുമ്പോൾ സംഭവിക്കുന്ന ഒരു തെറ്റാണ് ‘പോസ്റ്റ് ഹോക്ക് ഫാലസി’. ‘ഇതിന് ശേഷം, അതിനാൽ ഇത് കാരണം’ (post hoc ergo propter hoc) എന്നർഥമുള്ള ഒരു ലത്തീൻ പ്രയോഗത്തിന്റെ പേരിലാണ് ഈ കുയുക്തിക്ക് പേര് നൽകിയിരിക്കുന്നത്. ഒരു സംഭവം ആദ്യം നടന്നതിനാൽ മറ്റൊന്നിന് കാരണമാകുമെന്ന് പറയുന്നു. യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ സംഭവം നടക്കാനുണ്ടായ കാരണം മറ്റു പലതുമായിരിക്കും. ഇനിപ്പറയുന്ന പ്രസ്താവന കാണുക: “ഈ ഉപന്യാസമത്സരത്തില്‍ ഞാന്‍ ജയിക്കാനുണ്ടായ കാരണം നീലപ്പേന ഉപയോഗിച്ച് എഴുതിയതുകൊണ്ടാണ്. ഈ നീലപേനയാണ് എനിക്ക് ഭാഗ്യം കൊണ്ടുവന്നത്. മത്സരങ്ങള്‍ക്ക് പോകുമ്പോഴെല്ലാം ഞാനിതുതന്നെ ഉപയോഗിക്കും”. ഇവിടെ, യഥാർത്ഥ കാരണങ്ങൾ കണ്ടെത്താതെ, നീലപേനയും ഉപന്യാസ രചനയിലെ വിജയവും തമ്മിൽ കാര്യകാരണബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ വാദകൻ ശ്രമിക്കുന്നു. ശകുനം, ഭാഗ്യചിഹ്നങ്ങള്‍, മുഹൂര്‍ത്തം, കണി എന്നിവയൊക്കെ നോക്കാന്‍ ഇപ്പോഴും ആളുണ്ടാകുന്നത് ഇത്തരം കുയുക്തികള്‍ പറഞ്ഞുനടക്കാന്‍ ആള്‍ക്കാര്‍ തയ്യാറാകുന്നതുകൊണ്ടാണ്. നേർച്ച, പ്രാര്‍ത്ഥന എന്നിവയും ഈ ഗണത്തില്‍ തന്നെ വരും. സമൂഹത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്ന മിക്ക അന്ധവിശ്വാസങ്ങളും പോസ്റ്റ് ഹോക്ക് ഫാലസികളാണ്.
യഥാർത്ഥ പരീക്ഷണങ്ങൾ നടത്താൻ കഴിയാത്തപ്പോൾ ഗവേഷകർ ഉപയോഗിക്കുന്ന ‘കേസ് കൺട്രോൾ പഠനങ്ങൾ’ (case control studies) പോലുള്ള ‘എക്സ് പോസ്റ്റ് ഫാക്റ്റോ’ (ex post facto)പരീക്ഷണങ്ങളുടെ പ്രശ്നവും പോസ്റ്റ് ഹോക്ക് ഫാലസി ആണ്. രണ്ട് ഘടകങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് പോകുന്നതിനാൽ, ഒന്ന് കാരണവും മറ്റൊന്ന് ഫലവുമാണെന്ന് അനുമാനിക്കുന്നത് ശരിയല്ല. ഉദാഹരണത്തിന്, കാൻസറിനെ മലിനീകരണം, കീടനാശിനി പ്രയോഗം, ഫാസ്റ്റ് ഫുഡുകൾ അല്ലെങ്കിൽ അത്തരം കാരണങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് ജാഗ്രത ആവശ്യമാണ്. രോഗലക്ഷണങ്ങളും കാരണങ്ങളുമായി ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാകാനുള്ള സാധ്യതയുള്ളതിനാലും പോസ്റ്റ് ഹോക്ക് വീഴ്ച വരുത്താനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലായതിനാലും, ഗവേഷണത്തിനായി കേസ് കൺട്രോൾ ഡിസൈൻ ഉപയോഗിക്കുന്നതിൽ വളരെ ശ്രദ്ധാലുവായിരിക്കണം. അത്തരം പഠനങ്ങൾ ഒരു പരികൽപ്പന മാത്രമല്ല, മറ്റ് യുക്തിസഹമായ പരികൽപ്പനകളും പരീക്ഷിക്കണം.
43. തെളിവിന്റെ ബാധ്യത മാറ്റുക (shifting the burden of proof)
രണ്ടുപേർ ചർച്ചയിലായിരിക്കുമ്പോൾ, അവകാശവാദം നടത്തുന്നയാൾക്ക് ആ അവകാശവാദത്തെ ന്യായീകരിക്കുന്നതിനോ സ്ഥിരീകരിക്കുന്നതിനോ സാധാരണയായി ഒരു തെളിവിന്റെ ബാധ്യത ഉണ്ടായിരിക്കും. ഒരു നിർദ്ദേശം ഇതുവരെ തെറ്റാണെന്ന് തെളിയിക്കപ്പെടാത്തതിനാൽ ശരിയാണെന്ന് അനുമാനിക്കുമ്പോൾ, അല്ലെങ്കിൽ ഒരു നിർദ്ദേശം ഇതുവരെ ശരിയാണെന്ന് തെളിയിക്കപ്പെടാത്തതിനാൽ തെറ്റാണെന്ന് അനുമാനിക്കുമ്പോഴാണ് ഇത് സംഭവിക്കുന്നത്. ‘തെളിവിന്റെ ബാധ്യത മാറ്റുക’ എന്നതിനർത്ഥം ഒരു അവകാശവാദം തെളിയിക്കുകയോ നിരാകരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം ഒരു കക്ഷിയിൽ നിന്ന് മറ്റൊരു കക്ഷിയിലേക്ക് മാറ്റുക എന്നതാണ്.
‘തെളിവിന്റെ ബാധ്യത മാറ്റുക’ എന്നത് ശക്തമായ വാദങ്ങൾ നേരിടുമ്പോൾ പലരും ചെയ്യുന്ന ഒരു കുയുക്തിയാണ്. വിജയിക്കുന്നതിന്, സാധാരണയായി തെളിവിന്റെ ബാധ്യതയുള്ള വ്യക്തി ആ ബാധ്യത മറ്റൊരാളിലേക്ക് മാറ്റാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, പ്രകൃതി ചികിത്സ അതിന്റെ പ്രകൃതിയുമായുള്ള ബന്ധം കാരണം മറ്റ് ചികിത്സാ രീതികളെക്കാൾ മികച്ചതാണെന്ന് ഒരാൾ വാദിച്ചേക്കാം. വാദകന് ഗവേഷണപരമായ തെളിവുകളൊന്നും ഹാജരാക്കാൻ കഴിയുന്നില്ലെങ്കിലും, പ്രേക്ഷകരോട് ഒരു വെല്ലുവിളിയോടെ അജണ്ട മുന്നോട്ട് വയ്ക്കുന്നു: “പ്രകൃതി ചികിത്സ മികച്ചതാണെന്ന കാര്യത്തിൽ എനിക്ക് സംശയമില്ല. നിങ്ങൾ അംഗീകരിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ, മറിച്ചു തെളിയിക്കാനുള്ള വിവരങ്ങളുമായി വരൂ”.
പ്രധാനപ്പെട്ടതും സാധാരണവുമായ ഏതാനും കുയുക്തികളുടെ കാര്യമാണ് നാമിവിടെ കണ്ടത്. വാദങ്ങളെയും വാദത്തിന് ആധാരമാക്കി ഉന്നയിക്കുന്ന തെളിവുകളെയും ശാസ്തീയമായി വിശകലനം ചെയ്താല്‍ യുക്തിയാണോ, കുയുക്തിയാണോ എന്ന് മനസ്സിലാക്കാന്‍ പറ്റും. അന്ധവിശ്വാസങ്ങളും, അനാചാരങ്ങളും, കപടശാസ്ത്രങ്ങളും, സമൂഹത്തില്‍ വളര്‍ന്നുവരുന്നതിന്റെ ഒരു കാരണം ഇത്തരം കുയുക്തികളുടെ പ്രയോഗവും, മനുഷ്യര്‍ അവ വിശ്വസിക്കാന്‍ തയ്യാറാകുന്നു എന്നതുമാണ്. കുയുക്തികളെ യുക്തി ഉപയോഗിച്ചു തന്നെ പ്രതിരോധിക്കാന്‍ കഴിയണം.
അധിക വായനക്ക്
- തോമസ്, സി. ജി. 2008. യുക്തിചിന്തയും കപടവാദങ്ങളും. ശാസ്ത്രഗതി 3(8):6-9.
- Thomas, C. G. 2021. Research Methodology and Scientific Writing (2nd ed.), Springer Nature International Edition, 620p
ശാസ്ത്രവും കപടശാസ്ത്രവും – പ്രത്യേക പതിപ്പ്
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %
0
0
