“
വാനനിരീക്ഷണം നടത്തുന്നവര്ക്കും വാനനിരീക്ഷണം തുടങ്ങാന് ആഗ്രഹിക്കുന്നവര്ക്കും നല്ല മാസമാണ് ഫെബ്രുവരി. ഏവര്ക്കും പരിചിതമായ നക്ഷത്രസമൂഹം വേട്ടക്കാരനെ (Orion) ഈ മാസം സന്ധ്യയ്ക്ക് തലയ്ക്കു മുകളിലായി കാണാം. കാസിയോപ്പിയ, ഇടവം, അശ്വതി, കാര്ത്തിക തുടങ്ങി നമ്മെ ആകര്ഷിക്കാന് കഴിയുന്ന നക്ഷത്രസമൂഹങ്ങളും തിരുവാതിര, സിറിയസ്, കനോപ്പസ് എന്നിങ്ങനെയുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളും ഫെബ്രുവരിയില് പ്രയാസമില്ലാതെ തിരിച്ചറിയാന് കഴിയും.
“
[dropcap]സ[/dropcap]ന്ധ്യാകാശത്ത് നിരീക്ഷണം നടത്തുന്നവര്ക്ക് പടിഞ്ഞാറുനിന്നും യഥാക്രമം മീനം, മേടം, ഇടവം, മിഥുനം കര്ക്കിടകം രാശികളെ ഫെബ്രുവരിയില് നിരീക്ഷിക്കാം. മുകളില് കൊടുത്തിട്ടുള്ള നക്ഷത്രമാപ്പിന്റെ സഹായത്താല് ഇവയെ തിരിച്ചറിയാവുന്നതാണ്. [box type=”info” align=”” class=”” width=””]
ഖഗോളത്തിലൂടെ സൂര്യൻ സഞ്ചരിക്കുന്നതായി കാണപ്പെടുന്ന പാതയാണ് ക്രാന്തിപഥം (ecliptic). ക്രാന്തിപഥത്തിനിരുവശത്തുമായി 18 ഡിഗ്രി വീതിയിൽ ഭൂമിക്കു് ചുറ്റുമുള്ള വൃത്തമാണ് രാശിചക്രം. രാശിചക്രത്തിലെ നക്ഷത്രങ്ങളെ 12 നക്ഷത്രസമൂഹങ്ങളാക്കി വിഭജിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇവയാണ് ചിങ്ങം മുതല് കര്ക്കിടകം വരെയുള്ള നക്ഷത്രരാശികള്. ഇവയില് നാലു രാശികളെയെങ്കിലും രാത്രിയില് ഒരേ സമയത്ത് പൂര്ണമായും നമുക്ക് നിരീക്ഷിക്കാനാകും.[/box]
ഫെബ്രുവരിയിലെ പ്രധാന നക്ഷക്ഷത്ര സമൂഹങ്ങള്
സൗരരാശികള്
ഫെബ്രുവരിയില് സന്ധ്യയോടെ തന്നെ മീനം രാശി പടിഞ്ഞാറ് അസ്തമിച്ചു തുടങ്ങും. മീനത്തിന് മുകളിലായി മേടം, ഇടവം, മിഥുനം, കര്ക്കിടകം എന്നീ രാശികൾ യഥാക്രമം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു (നക്ഷത്രമാപ്പ് നോക്കുക). സന്ധ്യയ്ക്ക് പടിഞ്ഞാറേ ചക്രവാളത്തില് നിന്നും ഏകദേശം 40-45 ഡിഗ്രി മുകളില് അല്പം വടക്കുമാറി നീണ്ടുമെലിഞ്ഞ ത്രികോണാകൃതിയില് കാണപ്പെടുന്ന രാശിയാണ് മേടം (Aries). ചാന്ദ്രഗണമായ അശ്വതിയും ഇതു തന്നെയാണ്. അശ്വതിക്കും കിഴക്കായി സമഭുജത്രികോണാകൃയില് കാണപ്പെടുന്ന മങ്ങിയ നക്ഷത്രങ്ങളുടെ കൂട്ടമാണ് ഭരണി. സന്ധ്യയ്ക്ക് നോക്കുന്നയാളുടെ തലക്കുമുകളില് അല്പം വടക്ക് കിഴക്കായി കാണുന്ന തിളക്കമുള്ള ചുവന്ന നക്ഷത്രം ഉള്പ്പെടുന്ന നക്ഷത്രഗണമാണ് രോഹിണി. ‘V’ എന്ന ആകൃതിയിലാണ് രോഹിണി കാണപ്പെടുന്നത്.
രോഹിണിയും അതിനു കിഴക്കായി കാണുന്ന തിളക്കമുള്ള രണ്ട് നക്ഷത്രങ്ങളും ചേര്ന്നാണ് ഇടവം (Taurus) രാശി. ഇടവം രാശിക്ക് കിഴക്കുമാറി മിഥുനം (Gemini) അതിനും കിഴക്കായി കര്ക്കിടകം (Cancer) രാശികളും കാണപ്പെടുന്നു.
ഫെബ്രുവരിയിലെ മറ്റ് നക്ഷത്ര സമൂഹങ്ങള്
വേട്ടക്കാരന് അഥവാ ശബരന് (Orion)
ഫെബ്രുവരിയില് സന്ധ്യാകാശത്ത് നിരീക്ഷിക്കാന് കഴിയുന്ന പ്രധാനപ്പെട്ട നക്ഷത്ര സമൂഹമാണ് വേട്ടക്കാരന് അഥവാ ശബരന്. ഈ മാസം തലയ്ക്കുമുകളിൽ കാണാന് കഴിയുന്ന വേട്ടക്കാരന് രാത്രി 8.30-ഓടെ തലയ്ക്ക് നേരെ മുകളിലായി വരും. ഖഗോള മദ്ധ്യ രേഖയില് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ നക്ഷത്രസമൂഹത്തിന്റെ ന്റെ രൂപം ബാബിലോണിയൻ-ഗ്രീക്കു് സങ്കല്പമനുസരിച്ച് ഒരു വേട്ടക്കാരന്റേതാണ് (Orion the Hunter).
വടക്കോട്ടാണ് വേട്ടക്കാരന്റെ തല (മകീര്യം അഥവാ മൃഗശീർഷം നക്ഷത്രങ്ങൾ). കിഴക്കെ തോളിലെ ചുവന്ന താരം തിരുവാതിരയും (ആർദ്ര – Betelgeuse) പടിഞ്ഞാറേ തോൾ ബെല്ലാട്രിക്സ് (Bellatrix) നക്ഷത്രവുമാണ്. തെക്ക് രണ്ട് കാൽപാദങ്ങളിൽ പടിഞ്ഞാറെ വശത്തുള്ളത് റീഗൽ (Rigel) നക്ഷത്രമാണ്. സൂര്യന്റെ അമ്പതിനായിരം ഇരട്ടിയോളം പ്രകാശം പൊഴിക്കുന്ന ഈ നക്ഷത്രം 830 പ്രകാശവർഷം അകലെയാണ്. വലത് കാല്പാദത്തിലുള്ളത് സെയ്ഫ് (Saiph) നക്ഷത്രം. വേട്ടക്കാരന്റെ മധ്യഭാഗത്തായി ഒരേ ശോഭയുള്ള മൂന്നു നക്ഷത്രങ്ങൾ ഒറ്റവരിയായി നിൽക്കുന്നത് വേട്ടക്കാരന്റെ അരയിലെ ബെൽറ്റായി സങ്കല്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ബെൽറ്റിലെ മധ്യതാരത്തിൽ നിന്ന് തെക്കോട്ട് ഏതാനും മങ്ങിയ നക്ഷത്രങ്ങൾ വരിയായി നിൽക്കുന്നത് ബെൽറ്റിൽ നിന്നു തൂക്കിയിട്ട വാളും. വാളും ബെൽറ്റിലെ മധ്യ നക്ഷത്രവും തലയും ചേർത്ത് വരച്ചാൽ ശരിയായ തെക്കു വടക്കു ദിശ കിട്ടും.
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]കപ്പല് യാത്രക്കാരും സഞ്ചാരികളും മറ്റും പുരാതന കാലത്ത് രാത്രിയില് ദിശയറിയാന് പ്രധാനമായും ആശ്രയിച്ചിരുന്ന നക്ഷത്ര സമൂഹമായിരുന്നു വേട്ടക്കാരന്.[/box]ബൃഹത്ശ്വാനന് (Canis Major)
സൂര്യന് കഴിഞ്ഞാല് ഏറ്റവും പ്രഭയോടെ കാണപ്പെടുന്ന നക്ഷത്രമാണ് സിറിയസ്. സിറിയസ് ഉള്പ്പെടുന്ന നക്ഷത്രസമൂഹമാണ് ബൃഹത്ശ്വാനന്. വേട്ടക്കാരന് തെക്ക് കിഴക്കായി കാണുന്ന തിളക്കമേറിയ നക്ഷത്രമാണ് സിറിയസ്. നഗ്നനേത്രങ്ങൾ കൊണ്ട് നോക്കുമ്പോൾ ഒറ്റ നക്ഷത്രമായി തോന്നാമെങ്കിലും യഥാർത്തിൽ ഇത് ഇരട്ട നക്ഷത്രങ്ങളാണ്. രോഹിണിയിലെ ചുവന്ന നക്ഷത്രം, വേട്ടക്കാരന്റെ ബെല്റ്റ് ഇവ ചേര്ത്ത് ഒരു രേഖ സങ്കല്പിച്ച് തെക്ക് കിഴക്ക് ഭാഗത്തേക്ക് നീട്ടിയാല് സിറിയസിനെ കണ്ടെത്താം.
കാര്ത്തിക (Pleiades).
വേട്ടക്കാരന്റെ ബെല്റ്റ്, രോഹിണി എന്നിവ യോജിപ്പിച്ച് സങ്കല്പ്പിക്കുന്ന രേഖ വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ദിശയില് നീട്ടിയാല് മുന്തിരിക്കുലപോലെയുള്ള നക്ഷത്രങ്ങളുടെ ഒരുകൂട്ടം കാണാം. ആറോ ഏഴോ നക്ഷത്രങ്ങളെ ഇതില് കാണാന് കഴിഞ്ഞേക്കും. ഈ നക്ഷത്രക്കൂട്ടമാണ് കാര്ത്തിക.
മറ്റുള്ള പ്രധാന നക്ഷത്രസമൂഹങ്ങള്
വടക്കേ ആകാശത്ത് ‘W’ ആകൃതിയില് കാണപ്പെടുന്ന നക്ഷത്രസമൂഹമാണ് കാശ്യപി (Cassiopeia). വടക്ക് കിഴക്ക് മാറി ഏകദേശം ഷഡ്ഭുജാകൃതിയില് കാണുന്ന നക്ഷത്ര സമൂഹം ഓറിഗ (Auriga). ഇതിലെ പ്രഭയേറിയ നക്ഷത്രമാണ് കാപ്പെല്ല (Capella). തെക്കുഭാഗത്ത് ചക്രവാളത്തോട് ചേര്ന്ന് കാണുന്ന പ്രഭയേറിയ നക്ഷത്രം കനോപ്പസ് (Canopus). ശോഭയേറിയ നക്ഷത്രങ്ങളില് രണ്ടാം സ്ഥാനമാണ് കനോപ്പസിനുള്ളത്. തെക്കന് ചക്രവാളത്തില് ഏകദേശം 300 ഉയരത്തിലായി ഇതിനെ കാണാം. ജനുവരി-ഏപ്രില് മാസങ്ങളില് തെക്കന് ചക്രവാളത്തിനോട് ചേര്ന്ന് കാണുന്ന പ്രഭയേറിയ വസ്തു കനോപ്പസാണ്. പപ്പിസ് (Puppis) എന്ന നക്ഷത്രസമൂഹത്തിന്റെ ഭാഗമാണിത്.
ഗ്രഹങ്ങള്
2018 ഫെബ്രുവരിയില് സന്ധ്യാകാശത്ത് ഗ്രഹങ്ങളെ നിരീക്ഷിക്കാന് കഴിയില്ല. നഗ്നനേത്രങ്ങളാല് കാണാന് കഴിയുന്ന 5 ഗ്രഹങ്ങളില് ബുധനും ശുക്രനും യുതിയില് (conjunction) ആയിരിക്കുന്നതിനാല് നിരീക്ഷിക്കുക സാധ്യമല്ല.
[box type=”info” align=”” class=”” width=””]ആകാശത്ത് രണ്ടോ അതിലധികമോ ഗ്രഹങ്ങള് (സൂര്യനും ചന്ദ്രനും ഉള്പ്പെടെ) രാശിചക്രത്തില് ഒരേ സ്ഥാനത്ത് വരുന്നതിനെ സൂചിപ്പിക്കാന് ഉപയോഗിക്കുന്ന വാക്കാണ് യുതി അഥവാ യോഗം. ബുധനും ശുക്രനും സൂര്യനുമായി രണ്ടുതരം യോഗം സാധ്യമാണ്. 1. അന്തര്യുതി (Inferior conjunction) – സൂര്യനും ഭൂമിക്കും ഇടയ്ക്ക് വരുമ്പോള് . 2. ബാഹ്യ യുതി (Superior conjunction) – സൂര്യനു പിന്നില് വരുമ്പോള്. വ്യാഴം, ചൊവ്വ തുടങ്ങിയ ബാഹ്യ ഗ്രഹങ്ങള്ക്ക് ബാഹ്യ യുതി മാത്രമാണുണ്ടാവുക. (സൂര്യസമീപത്തുകൂടി ഏതെങ്കിലും ഗ്രഹം കടന്നുപോകുന്നതിനെ പൊതുവെ യോഗം എന്ന് പറയാം.)[/box]നഗ്നനേത്രങ്ങളാല് നിരീക്ഷിക്കാന് കഴിയുന്ന മറ്റ് മൂന്ന് ഗ്രഹങ്ങളായ ശനി (Saturn), ചൊവ്വ (Mars), വ്യാഴം (Jupiter) എന്നിവയെ 2018 ഫെബ്രുവരിയില് പുലരുംമുമ്പ് തെക്ക്-കിഴക്ക് നിന്നും ഒരു നിരയിലായി കാണാന് കഴിയും. പുലര്ച്ചെ അഞ്ച് മണിക്ക് നിരീക്ഷിക്കുകയാണെങ്കില് തെക്ക് കിഴക്ക് നിന്നും വടക്ക് പടിഞ്ഞാറ് ദിശയിലായാണ് ഇവയെ കാണാന് കഴിയുക.
നിരീക്ഷകന്റെ തലയ്ക്കുമുകളില് അല്പം തെക്ക് കിഴക്ക് മാറി, നക്ഷത്രരാശികളില് മനോഹരമായ വൃശ്ചികത്തിന്റെ തലയ്ക്ക് പടിഞ്ഞാറായാണ് വ്യാഴത്തെ കാണാന് കഴിയുക. ആ ഭാഗത്തുതന്നെ ഏറ്റവും തിളക്കത്തൊടെ കാണാന് കഴിയുന്ന വ്യാഴത്തെ എളുപ്പത്തില് തിരിച്ചറിയാന് കഴിയും. തൊട്ട് കിഴക്കായി ഇളം ചുവപ്പ് നിറത്തില് ശോഭിക്കുന്ന രണ്ട് ആകാശ വസ്തുക്കളെ അടുത്തടുത്തായി കാണാം. അതില് തെക്കുള്ളത് വൃശ്ചികം രാശിയിലെ തൃക്കേട്ടയും അതിന് വടക്കായി ചൊവ്വയും. ഇവയ്ക്ക് തെക്ക് കിഴക്കായി ശനിയേയും എളുപ്പത്തില് തിരിച്ചറിയാന് കഴിയും.
കുറിപ്പ് –
- ചിത്രങ്ങള് തോതനുസരിച്ചുള്ളവയല്ല
- 2018 ഫെബ്രുവരി 15 ന് കണക്കാക്കിയാണ് വിവരണം തയ്യാറാക്കിയിട്ടുള്ളത്.
- പ്രത്യേകം കടപ്പാട് രേഖപ്പെടുത്താത്ത ചിത്രീകരണങ്ങള് ലേഖകന് തന്നെ തയ്യാറാക്കി വിക്കിമീഡിയ കോമണ്സില് ചേര്ത്തിട്ടുള്ളവയാണ്.